Friday, September 26, 2014

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ 1944: 70 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ

Ξεκινάνε 3/12/1944 και κράτησαν 33 ημέρες. ΄Ηταν η αφετηρία για το μεγάλο εμφύλιο πόλεμο. Τα γεγονότα άρχισαν με το συλλαλητήριο. Πρώτη κτύπησε η αστυνομία στο Σύνταγμα. Την επόμενη διαδηλώνει το ΕΑΜ για την κηδεία των θυμάτων. Η διαδήλωση είναι ένοπλη και κτυπιέται ξανά από την αστυνομία. Αφορμή είναι το στρατιωτικό θέμα δηλ. πως θα συγκροτηθεί ο ελληνικός στρατός.

Το 1942 – 1943 υπάρχουν συγκρούσεις για το πώς θα ελεγχθεί ο στρατός και από ποιούς μετά την απελευθέρωση. Οι συγκρούσεις καταλήγουν τον Απρίλιο του 1944 στη διάλυση των ελληνικών μονάδων και συγκροτείται μία από έλληνες εθνικόφρονες που είναι η Τρίτη Ορεινή Ταξιαρχία (Τ.Ο.Τ.) με επικεφαλής το Θρασύβουλο Τσακαλώτο (λαμβάνει μέρος στην απελευθέρωση του Ρίμινι).

Μετά τη συμφωνία της Καζέρτας η κυβέρνηση έχει στη διάθεση της δύο (2) μονάδες της Τ.Ο.Τ.  (3000 άνδρες) και τον Ιερό Λόχο (κυρίως καταδρομείς - επίλεκτη μονάδα μοναρχικών αξιωμαιτκών).

4/11/1944: 720 δωσίλογοι "απέδρασαν" από τις φυλακές Συγγρού, με συνεργασία της διεύθυνσης της φυλακής, στελεχών του υπουργείου και τη βοήθεια της Χ.

2/12/1944: παραίτηση ΕΑΜικών υπουργών από την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Η Χώρα οδηγείται σε πολιτική αστάθεια.

3/12/44 Κυριακή: γίνεται μεγάλη διαδήλωση στο Σύνταγμα. Η αστυνομία πυροβολεί και σκοτώνει πάνω από 10 ανθρώπους.
Με τη συνθήκη της Καζέρτα ορίζεται ότι ο ΕΛΑΣ δεν μπορεί να μπει στις πόλεις. Δεν μπαίνει στην Αθήνα, μπαίνει στη Θεσσαλονίκη και την απελευθερώνει.  

Γιατί δεν μπήκε στην Αθήνα?
Εξαρτήθηκε από το κατά πόσον η αριστερά ήθελε την εξουσία.

Στην Αθήνα ο ΕΛΑΣ είχε τον εφεδρικό ΕΛΑΣ χωρίς πολεμική εμπειρία (10 – 12.000 μαχητές). 10.000 περίπου έχουν και οι κυβερνητικές δυνάμεις (χωροφυλακή, Χ, αστυνομία, …) φυσικά είχε και τη βοήθεια των βρετανών (10.000 περίπου). Δεν υπάρχει υπεροπλία αλλά οι κυβερνητικές δυνάμεις είναι καλύτερα εξοπλισμένες και περισσότερο εμπειροπόλεμες.



Συγκροτείται η ΚΕ του ΕΛΑΣ και ζητάει από ορισμένες μονάδες να έλθουν στην Αθήνα. Τα ένα σύνταγμα αφοπλίζεται από  τους βρετανούς στο κολέγιο της Φιλοθέης. Οι επικεφαλείς του ΚΚΕ ενεργούσαν στην ΚΕ του ΕΛΑΣ, έχει καταργηθεί του Γενικό Στρατηγείο, έχει βγει ο Σαράφης και έχει παραμείνει ένας περισσότερο κομματικός ΕΛΑΣ για να σχεδιάσει την επιχείρηση στην Αθήνα.
H
επιχείρηση στην Αθήνα καθοδηγείται από τον ίδιο το γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ Γ. Σιάντο.

Αποφασίζει ο ΕΛΑΣ να καταλάβει τα αστυνομικά τμήματα. Καταλαμβάνει τα περισσότερα. Ορισμένα παραδίδονται από μόνα τους. Αφοπλίζεται και το δεύτερο σύνταγμα του Νικηφόρου. Αρχίζει μια περίοδος πολεμικών συγκρούσεων.

Αποτυχία του ΕΑΜ είναι να συγκροτήσει το αντιμοναρχικό στρατόπεδο. Ενώνονται φιλελεύθεροι , βασιλόφρονες και συνεργάτες των ναζί.

4/12/1944

- Ο ΕΛΑΣ ανακαλεί τη διαταγή που έθετε σε εφαρμογή το σχέδιο κατάληψης της Αθήνας πλην των Α.Τ.
Αυτή η διαταγή ανακλήθηκε για δύο (2) λογους:
1) μετά τη μελέτη συσχετισμού δυνάμεων για την αναμονή άφιξης τμημάτων του ΕΛΑΣ στην Αθήνα και μέχρι 10/12/1944 που έληγε η προθεσμία για τν αφοπλισμό τους,
2) για αποφυγή εμπλοκής των βρετανικών δυνάμεων με ευθύνη του ΕΑΜ.

- Σημειώνονται οι πρώτες στρατιωτικές επιχειρήσεις του ΕΛΑΣ με σκοπούς:
1) την αποδυνάμωση των σωμάτων ασφαλείας,
2) την κατάληψη των φυλακών όπου κρατούντο άτομα με την κατηγορία της συνεργασίας με τον κατακτητή,
3) την αντιμετώπιση της οργάνωσης Χ. - Ξεκινάει η επίθεση κατά της οργάνωσης Χ στο Θησείο. Οι εναπομείναντες Χίτες καταφεύγουν στο Α.Τ. και στο σχολείο του θησείου. Το απόγευμα βρετανικά άρματα Σέρμαν και φορτηγά απελευθερώνουν τους πολιορκημένους και τους μεταφέρουν στα παλαιά ανάκτορα.

5/12/1944

Η ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΩΝ ΒΡΕΤΑΝΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΣΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΕΙΟ.

- Τηλεγράφημα Τσόρτσιλ προς Σκόμπη: "... μη διστάσετε να πυροβλήσετε εναντίον κάθε εξοπλισμενου άνδρα στην Αθήνα...μη διστάσεις να ενεργήσεις όπως αν ήσουν σε μια κατακτημένη πόλη όπου μια τοπική εξέγερση βρισκόταν σε εξέγερση".

- Ο ΕΛΑΣ σπουδαστών ξεκινάει επίθεση κατά του κτιρίου της Γενικής Ασφάλειας, με επικεφαλή το Γρηγόρη Φαράκο. Οι σπoυδαστές ήταν οχυρωμένοι στο κτίριο του Πολυτεχνείου. Αιφνιδιάζονται από την επίθεση του βρετανικού 6ου Τάγματος Αλεξιπτωτιστών. Τους εξηγούν
ότι δεν πολεμούν τους Βρεταννούς αλλά τους ντόπιους φασίστες και συνεργάτες των γερμανών.  Την ίδια μέρα ένα από τα βρετανικά  τανκς που είχαν περικυκλώσει υο Πολυτεχνείο σπάει και γκρεμίζει τη σιδερένια πύλη. Τραυματίζονται επίσης ο Ιάννης Ξενάκης, ο Νίκος Κούνδουρος ( ο φίλος του Ισίδωρος σκοτώθηκε), ο Αλέξης Δαμιανός ( ο οποίος και συνελήφθη). Ανάμεσα στους μαχητές του λόχου «Λόρδος Μπάιρον» βρισκόταν  και ο Κώστας Αξελός. Από την επίθεση σκοτώνονται τρεις. Ο τραυματισμένος ΦοίβοςΤσέκερης που είχε τραυματιστεί στα πόδια σύρθηκε από τους συναδελφους του σε ασφαλές μέρος.
- Επίθεση στου Μακρυγιάννη στην οποία ηγείται ο Μπαρτζιώτας. Η επίθεση κρατάει 5 ημέρες και αποτυγχάνει.
Αίτια της της αποτυχίας: η χαλάρωση της πολιορκίας απο τον αντιπερισπασμό της Τ.Ο.Τ και οι βολές των βρετανών από το βράχο της Ακρόπολης που οι ΕΛΑΣιτες δεν μπορούσαν να αποκρούσαν φοβούμενοι βλάβη του Μνημείου.

- Γίνονται οι πρώτοι αεροπορικοί βομβαρδισμοί από τη βρετανική αεροπορία.


5 και 6/12/1944


- Ο ΕΛΑΣ έχει ανακαταλάβει τους λόφους του λεκανοπεδίου.

- Αποσπώνται βρετανικές δυνάμεις από το μέτωπο της Ιταλίας, αποβιβάζονται στο Φάληρο και στο Ελληνικό (αεράγημα).

7/12/1944
- Συνάντηση μελών του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ, ο Σιάντος υπερασπίστηκε τις αποφάσεις του, Ιωαννίδης εκφράζει τη διαφωνία του φοβούμενος διάσπαση του ΕΑΜ λόγο  και της διαφωνίας των Σβώλου και Τσιριμώκου.

- Επίθεση κατά των στρατώνων στο Γουδί, στη Σχολή Χωροφυλακής και των θέσεων που είχε καταλάβει η Τ.Ο.Τ την προηγόυμενη ημέρα στα ανατολικά προάστεια. Στο Γουδί ήταν η σημαντικότερη μάχη του ΕΛΑΣ κατά τη διάρκεια των ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΩΝ και το σημαντικότερο κέντρο αντίστασης των κυβερνητικων δυνάμεων. ΄Ολες οι επιθέσεις των ΕΛΑΣιτων ήταν αποτυχημένες. Οι αποτυχίες στου Μακρυγιάννη και στο Γουδί έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην έκβαση των συγκρούσεων.  

8/12/1944

Συμφωνία γιά τη διανομή τροφίμων, φαρμάκων και αλεύρων στις περιοχές που έλεγχε ο ΕΛΑΣ με φορτηγά του Ερυθρού Σταυρού.

9/12/1944

- Αναζωπύρωση συγκρούσεων στου Μακρυγιάννη.

- Επίθεση στη Σ.Σ. Ευελπίδων. Ήταν βάση τμήματος του 46ου Βασιλικού Συντάγματος Αρμάτων Μάχης το οποίο με καθημερινές εξόοδους διενεργούσε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην Κυψέλη και στου Γκύζη.

10/12/1944

Ημέρα γενικής επίθεσης του ΕΛΑΣ σε όλα τα μέτωπα.
Πυκνώνουν τα πυρά των ΕΛΑΣιτών από τους γύρω λόφους. Το πυροβολικό και η βρετανική αεροπορία βομβαρδίζει διαρκώς την περιοχή της Σ.Σ. Ευελπίδων προκαλώντας σοβαρές απώλειες στον ΕΛΑΣ. Οι συνεχιζόμενες επιθέσεις αναγκάζουν τους βρετανούς να εκκενώσουν τηυ Σχολή. Η εκκένωση ολοκληρώνεται μέσα σε δύο μέρες και στις 11/12/1944 καταλήφθηκε από τον ΕΛΑΣ.
Καταλαμβάνεται το Δ Α.Τμήμα.
Αφήνεται ελεύθερη δύναμη του 11ου Μηχανοκίνητου Τάγματος των βρετανών, που κινείτο από Θήβα στην Αθήνα και είχε κυκλωθεί στην Ελλευσίνα με διαταγή του Σιάντου. Η διαταγή αυτή ήταν καθοριτικής σημασίας γιά την ανατροπή των ισορροπιών στη Μάχη της Αθήνας.

11/12/1944


- Επίθεση δυνάμεων (μηχανοκίνητη με 3 άρματα μάχης, 34 τεθωρακισμενα, ένας λόχος ΡΙΜΙΝΙΤΏΝ και μια διλοχία του 141 Τάγματος Εθνοφυλακής) από το Γουδί κατά δύο ταγμάτων του ΕΛΑΣ όπου βρισκόταν στο ΣΩΤΗΡΙΑ. Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ διαλύθηκαν και οι απώλειες ήταν μεγάλες. Η ήττα ολοκληρώθηκε με την κατάληψη του Γυμναστηρίου της Χωροφυλακής και την εξώθηση του ΕΛΑΣ από τη Σχολή.

- Στο κέντρο συνεχιζόταν η μάχη στη Γενική Ασφάλεια για 5η ημέρα, υπήρξε σύγκρουση με τους Χίτες που ήσαν οχυρωμένοι στο κτίριο του Χημείου και κατελήφθη το Εθνικό Θέατρο.
Οι μάχες στην Ομόνοια και στο λόφο Αρδητού διήρκησαν καθ΄όλη τη διάρκεια των ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΩΝ.

- Επίσκεψη του στρατηγού Αλεξάντερ και του Μακμίλαν υπουργού σε θέματα Μεσογείου στην Αθήνα.

- Ο Σκόμπη ζητεί απόσυρση των βρετανικών δυνάμεων απο το κέντρο. Αρνειται ο Τσακαλωτος. Κυριαρχεί η άποψή του.

12/12/1944

- Σφοδρές συγκρούσεις στην Υποδιεύθυνση Τροχαίας (Ομόνοια) , στη Γενική Ασφάλεια, στο Μηχανοκίνητο Τμήμα της Αστυνομίας Πόλεων, στο Α Α.Τ. στο Δημαρχείο και στη Βαρβάκειο. Από λόχο Ουαλών Αλεξιπτωτιστών καταλμβάνετυαι η Βαρβάκειος και εκκαθαρίζεται η Πειραιώς.

- Την ίδια μέρα πνίγεται στο αίμα συγκέντρωση σε σχολείο της Κυψέλης που είχε σκοπό τη στρατολογηση μελών στον ΕΛΑΣ σπουδαστών.

- Συνάντηση Πορφυρογένη - Σκόμπυ χωρίς αποτελέσματα.

13/12/1944- Επίθεση του ΕΛΑΣ στους στρατώνες των Παραπηγμάτων όπου ήταν η έδρα του ισχυρότερου βρετανικού τμήματος στην Αθήνα. Την ίδια μέρα οι βρετανοι μεταφέρουν από το Ρουφ πυρομαχικά και καύσιμα στους στρατώνες των Παραπηγμάτων για λόγους ασφαλείας, βομβαρδίζονται, τα φορτηγά τυλίγονται στις φλόγες, και οι δεξεμενές των καυσίμων εκρήγνυνται, ακολουθεί κόλαση, οι στρατώνες δεν καταλήφθηκαν και οι βρετανοί απομακρύνονται.
Με το φως της ημέρας βρετανικά αεροπλάνα βομβαρδίζουν την περιοχή. Η μάχη ήταν πολύνεκρη για τις βρετανικές δυνάμεις. Για τον ΕΛΑΣ ήταν μια μάχη με μικρά οφέλη.

Από 12  - 16/12/1944 έφθασαν στην Αθήνα από την Ιταλία με περισσότερα από 300 μεταγωγικά αεροσκάφη, 10 τάγματα της 4ης Μεραρχίας και πεζοπόρα τμήματα.

15/12/1944: 438 καλά οργανωμένοι αστυνομικοί είχαν ενσωματωθεί στις βρετανικές δυνάμεις και άλλοι 1645 βρίσκονταν διασκορπισμένοι στα κτίρια της Αθήνας.

16 και 17/12/1944 συγκροτούνται 5 Τάγματα Εθνοφυλακής με σκοπούς:
1) στις περιοχές που καταλαμβάνονται από του βρετανούς να παραχωρούντο σε αυτούς για να είναι ελεύθεροι οι βρετανοί να επιχειρούν σε επόμενες περοχές.
2) να χρησιμοποιηθούν στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις.

17/12/1944

Αρχίζουν οι πρώτες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις. Η πρωτοβουλια των κινήσεων, που μέχρι τότε ήταν στον ΕΛΑΣ, πέρασε στους βρετανούς. Ο ΕΛΑΣ από την ημέρα αυτή βρισκόταν σε άμυνα.

18/12/1944

- Καταλαμβάνεται ο Προφήτης Ηλίας και αρχίζει άνοδος των βρετανών από την οδό Συγγρού και την οδό Πειραιώς. Αριστερά της Πειραιώς και δεξιά της Συγγρού ελέγχεται από τους βρετανούς.

- Την ίδια μέρα τμήματα της ΙΙ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ και του ΕΛΑΣ Αθήνας καταλαμβάνουν ύστερα απο πολύωρη μάχη το αρχηγείο της RAF στην Κηφισιά.
Ο ΕΛΑΣ συλλαμβάνει πάνω από 500 βρετανούς αεροπόρους στα ξενοδοχεία της Κηφισιάς, πιθανόν αποχωρώντας. 

- Γίνεται επίθεση στις φυλακές Αβέρωφ που κρατούνται 500 δωσίλογοι μεταξύ αυτών και οι κατοχικοί πρωθυπουργοί Ράλλης, Τσολάκαγλου, ο κατοχικός υπουργός στρατιωτικών Μπάκος, ο επικεφαλής του Μηχανοκίνητου Τμ/ηματος της Αστυνομιας Πόλεων Μπουραντάς και ανώτεροι αξιωματικοί της Ειδικής Ασφάλειας. Αποσύρεται η φρουρά των φυλακών μαζί μα 200 κρατούμενους. 250 συλλαμβάνονται, 50 εξ΄ αυτών που είχαν υπηρετήσει στα Τάγματα Ασφαλείας και στην Ειδική Ασφάλεια εκτελέστηκαν, οι υπόλοιποι ακολούθησαν την "ομηρία".

19/12//1944: άφιξη Πλαστήρα στην Αθήνα,

Στις 20/12/1944 η κατάσταση έχει ανατραπεί εις βάρος του ΕΛΑΣ

24/12/1944 Ο Τσόρτσιλ φθάνει στην Αθήνα και διανυκτερεύει σε καταδρομικό. Φαίνεται να θέλει πολιτική λύση.

Χριστούγεννα αρχίζει η μεγάλη αντεπίθεση των Βρετανών

Σύσκεψη με τους εκπροσώπους του ΕΛΑΣ οδηγείται σε αδιέξοδο.

31/12/1944 ορίζεται ο Δαμασκηνός Αντιβασιλέας.

2/1/1945: παραιτείται η κυβέρνηση Παπανδρέου, αναλαμβάνει ο Πλαστήρας το σχηματισμό κυβέρνησης,

Ο ΕΛΑΣ αποχωρεί από την Αθήνα οριστικά στις 5/1/9145.

11/1/1945: ανακωχή, στρατιωτική ήττα, στρατιωτική αποτυχία.

Συλλαμβάνονται 15.000 όμηροι (αμφισβητείται). «Οι όμηροι του ΕΛΑΣ».

Συλλαμβάνονται οι όμηροι για να μπορέσει ο ΕΛΑΣ να οπισθοχωρήσει χωρίς να κτυπηθεί από τη βρεταννική αεροπορία.
Η εκτέλεση περιορισμένου αριθμού ομήρων και η ομηρία ως αντίμετρο της αιχμαλωσίας και της εκτόπισης χιλιάδων αγωνιστών στην Ελ Ντάμπα, στερεί το ανθρωπιστικό πρόσωπο από την αριστερά.

Αιτίες της ήττας:


- Οι αμφιταλαντεύσεις της ηγεσίας του ΕΛΑΣ,
τα οργανωτικά προβλήματα του ΕΛΑΣ,
η έλλειψη συντονισμού, οι καθυστερήσεις  (αποφυγή άμεσης σύγκρουσης με τις βρετανικές δυνάμεις τους έδωσε χρόνο να μεταφέρουν δυνάμεις από την Ιταλία),
το επισιτιστικό και
η αναντιστοιχία των στρατιωτικών δυνάμεων δηλ. ο καλύτερα εξοπλισμένος (αεροπλάνα και άρματα μάχης και η έλλειψη αντιαεροπορικών πυροβόλων στον ΕΛΑΣ), εκπαιδευμένος και έμπειρος βρετανικός στρατός,
(αποτέλεσαν τα πλεονεκτήματα που καθόρισαν και την έκβαση της Μάχης). 

- Δεν κατάφερε να εκμεταλλευτεί τη χρονική περίοδο κατά την οποία είχε την πρωτοβουλία των κινήσεων γιά να πληξεί τους αντιπάλους του σε τέτοιο βαθμό που θα έκρινε την έκβαση της Μάχης της Αθήνας.

- Δεν έγινε στόχος επίθεσης το Αεροδρόμιο στο Χασάνι - Ελληνικό που ήταν βρετανική βάση μεταφοράς στατευμάτων, πολεμοφοδίων και κάθε είδους υλικών στην Αθήνα. Επίθεση μετά το τέλος των ΔΕΕΜΒΡΙΑΝΩΝ απέτυχε λογο κακού συντονισμού. Μέχρι 15/12/2015 το Αεροδρόμιο φυλασσόταν από μικρή βρετανική δύναμη.

- Δεν ελέγχθηκε η Λ. Συγγρού, ο μοναδικός οδικός άξονας που συνέδεε το Αεροδρόμιο και τη βρετανική βάση στο Φάληρο με το κέντρο της Αθήνας. Σημειώνεται ότι μέχρι 11/12/1944 (έγινε η πρώτη -προσπάθεια ελέγχου) βρετανικά φορτηγά μετέφεραν τρόφιμα, οπλισμό και στρατιώτες με εκατοντάδες δρομολόγια, συντηρώντας τις βρετανικες δυνάμεις στο κέντρο της Αθήνας  ενώ οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ δεξιά και αριστερά της Συγγρού βρίσκοντα υπό τον έλεγχο του ΕΛΑΣ. Χωρίς τη δίοδο αυτή η συνέχιση της Μάχης της Αθήνας θα ήταν δύσκολη τουλάχιστον κατά τις πρώτες ημέρες.

- Ο αγώνας δινόταν με τον εφεδρικό ΕΛΑΣ (οι μεγάλοι στρατιωτικοί σχηματισμοί που κυριαρχούσαν στην Επικράτεια δρούσαν στην περιφέρεια για δευτερευούσης σημασίας γεγονότα), ο ΕΛΑΣ στην Αθήνα ήταν εθελοντικός στρατός.

- Η απώλεια υλικής και ψυχολογικής υποστήριξης των αμάχων (σε αντίθεση με την κατοχή) λόγο της τρομοκρατίας που είχαν υποστεί απο τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς.

- Αδυνατούσε να διατηρήσει υπό τον έλεγχό του τα κτίρια και τις περιοχές που καταλάμβανε και στη συνέχεια να επεκταθεί σε γειτονικές περιοχές.

- Η συμφωνία για υπαγωγή του ΕΛΑΣ στο στρατηγείο της Μ. Ανατολής.

- γενικά η αναποφαστικότητα του ΕΑΜ, οι διαδοχικοί συμβιβασμοί  και η  συνθηκολόγηση, η συμμετοχή με δυσμενείς όρους στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας,

(Συμφωνία του Λιβάνου, της Καζέρτας και της Βάρκιζας που ακολούθησε),

Γιατί μια ανεπαρκής και συμβιβασμένη ηγεσία δεν μπορούσε να διαχειριστεί ένα ισχυρό κίνημα και μιά ισχυρή Βρετανική διπλωματία,

- το ΕΑΜ ήταν ιδεολογικά και πολιτικά ανέτοιμο για την κατάληψη της εξουσίας και την κατανόηση του ρόλου των 'Αγγλων και των συνεργατών τους.

Οι πολιτικές αποφάσεις ήταν τέτοιες που πολλές φορές πολλαπλασίαζαν τις επιπτώσεις των στρατιωτικών αδυναμιών αντί να τις περιορίζουν.

Συμπερασματικά

- Τα Δεκεμβριανά, ο δικαστικός μηχανισμός, οι δίκες που ακολούθησαν, η αμερικάνικη βοήθεια κ. άλ προετοίμασαν το δρόμο για την αποκατάσταση της κυριαρχίας των προπολεμικά κυρίαρχων οικονομικών στρωμάτων αλλά και την κυριαρχία των δοσιλογικών στρωμάτων που διαμορφώθηκαν κατά την κατοχή.

- Ο Δεκέμβρης δεν ήταν επιλογή της ΕΑΜικής αντίστασης, επιβληθηκε από τον ταξικό αντίπαλο που επιδίωξε την συντριβή και την ήττα αυτού του μεγαλειώδους μαζικού κινήματος.

- Δύο ταξικά στρατόπεδα, συγκροτημένα σε αντίστοιχες πολιτικές συμμαχίες, συγκρούστηκαν στην Αθήνα με διακύβευμα την εξουσία.

- Στη Μάχη της Αθήνας συγκρούστηκαν δύο συμμαχικοί στρατοί.
Συμμετείχαν στο πλευρό των βρετανών κρατούμενοι για δωσιλογισμό, ταγματασφαλίτες, Τάγματα Εθνοφυλακης και παρακρατικές οργανώσεις (Χ, κ. άλ).
Οδήγησαν σε πολιτική και κοινωνική όξυνση και δυναμική αναμέτρηση στη συνέχεια.
Χρειάστηκε να αιματοκυλήσουν την Αθήνα για να ανασυγκροτήσουν την εξουσία τους και την κυριαρχία τους.

- Οι βρετανοί χρησιμοποιησαν την επισιτιστική βοήθεια,για να επιβάλουν τιε επιλογές τους, αποκλείοντας τις ΕΑΜικες οργανώσεις.

- Η Χώρα οδηγήθηκε σε νέο διχασμό, χειρότερο παρά ποτέ, με χιλιάδες νεκρούς, φυλακισμένους και εκτελεσμένους.
Ο δρόμος για τον εμφύλιο είχε πλέον ανοίξει.

Πηγές:

1) ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ
1944 Η μάχη της Αθήνας
ΜΕΝΕΛΑΟΣ
ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ
αλεξάνδρεια

2)
- Κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου παραιτείται 3/1/1945,

- Κυβέρνηση στρατηγού Πλαστήρα παραιτείται αρχές Απριλίου 1945.
Είχε γράψει επιστολή το 1941 στην οποία είχε προσφερθεί να οργανώσει φιλογερμανικό πραξικόπημα και να τεθεί επικεφαλής γερμανόφιλης κυβέρνησης στην Αθήνα. Διαδέχτηκε τον Παπανδρέου στην Πρωθυπουργία το 1945.
Έγραφε ότι η αντίσταση ήταν μάταιη.
Εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των Βρετανών και αναγκάστηκε να παραιτηθεί όταν διέρρευσε η επιστολή που είχε γράψει.
Αφορμή της παραίτησης : ο ισχυρισμός ότι η Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή παρεμπόδιζε τον έλεγχο συγκρότησης του στρατού και των σωμάτων ασφαλείας.

- Υπηρεσιακή κυβέρνηση Παντελη Βούλγαρη (στενές σχέσεις με Μποδοσάκη), συμμετείχε στο σχηματισμό των αποσπασμάτων γιά την καταστολή του κινήματος στην Μέση Ανατολη - Αλεξάνδρεια.
Τον Αύγουστο υποβάλει την παραίτησή του λόγο αποτυχίας του προγράμματος σταθροποίησης της οικονομίας (καθηγητής Βαρβαρέσος). Ανασχηματισμένη η κυβέρνηση παρέμεινε μέχρι τον οκτώβρη 1945.
Προκήρυξε τις εκλογές για Φλεβάρη 1946 (έγιναν 31/3/1946) πριν το δημοψήφισμα γιατί διαφορετικά οι αντιβασιλικοί και οι κεντρώοι θα ενίσχυαν εκλογικά την αριστερά.

- Ακολουθεί η κυβέρνηση Π. Κανελλοπουλου η οποία κατέρρευσε σε 21 ημέρες.

- Κυβέρνηση Σοφούλη (συμμετείχε ο Καζαντζάκης) υποσχόμενη ψευδώς  ότι θα φέρει ειρήνευση και ευημερία και ότι θα βάλει τέλος στην κερδοσκοπία και στην ασυδοσία των πλουτισάντων κατά την κατοχή. Προσπάθησε να εξουδετερώσει την επιρροή του ΕΑΜ και της αριστεράς.
Είχε αναλάβει την υποχρέωση, έναντι τών Βρετανών, για διενέργεια των εκλογών μέχρι 31/3/1946.
Παραιτούνται οι υπουργοί: Καρτάλης, Πετμεζάς, Γεωργάκης, Παππάς, Μυλωνάς, Καφαντάρης
.
Ο Σοφούλης ηγήθηκε συνολικά σε 4 κυβερνήσεις (δεύτερη τστις 7 Σεπτέμβρη του 1947 σε ηλικία 76 ετών)

Labels:

Thursday, September 25, 2014

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΟ ΓΡΑΜΜΟ

Ιερό βουνό ποτισμένο με αίμα και ιδρώτα από τα γεγονότα του εμφυλίου . Ενός πρωτοφανούς πολέμου σε αγριότητα και σκληρότητα. Σπίτια, σπηλιές, χαράδρες, χωριά αποτέλεσαν ορμητήρια μαχών και δράσεων για μια δημοκρατική Ελλάδα με κοινωνική δικαιοσύνη, ελεύθερη και ανεξάρτητη, για τιμωρία των δοσίλογων και των συνεργατών των κατακτητών, για την προστασία όσων κατέφευγαν στα βουνά για να αποφύγουν τις διώξεις παρακρατικών οργανώσεων, ταγματασφαλιτών, χωροφυλακής κ. ά.
Ο Γράμμος (2520) αποτελεί την κεφαλή της Πίνδου. Η γειτνίαση με την Αλβανία και η διεύρυνση του προς το ΒΟΙΟ, ΣΜΟΛΙΚΑ, ΗΠΕΙΡΟ, ΒΙΤΣΙ (βόρεια), ΜΟΥΡΓΚΑΝΑ (νότια) καθιστούν το Γράμμο μεγάλης στρατηγικής σημασίας βουνό. Εγκαταλείφθηκε υποχρεωτικά με το στρατιωτικό ελιγμό της 21/8/1948 του ΔΣΕ από το ΓΡΑΜΜΟ προς το ΒΙΤΣΙ. Είχε προηγηθεί ο στρατιωτικός ελιγμός του ΔΣΕ προς τον Ήπειρο το 1947 όταν ο ΚΣ είχε περικυκλώσει το ΓΡΑΜΜΟ. Επανακτήθηκε λίγους μήνες μετά. Η στρατηγικότητα του ΓΡΑΜΜΟΥ φάνηκε στις συγκρούσεις ΚΣ και ΔΣΕ (ΚΟΡΩΝΙΣ 1948). Η απώλεια του ΓΡΑΜΜΟΥ οδήγησε στην ήττα του κινήματος.

Το σχέδιο ΚΟΡΩΝΙΣ προέβλεπε επίθεση από ανατολικά μέσο Νεστορίου και δυτικά μέσω Κόνιτσας με σκοπό τον εγκλωβισμό του ΔΣ.


Τα πολεμικά γεγονότα αρχίζουν το Σεπτέμβρη του 1946 όταν μια ομάδα από το δύσβατο ΧΑΡΟ κτυπά μια διμοιρία του ΚΣ στο ΚΟΤΥΛΗ. Τρείς ημέρες  μετά (την ημέρα του δημοψηφίσματος 1/9/1946) χτυπιέται ο ΠΕΝΤΑΛΟΦΟΣ και εκδιώκεται ο σταθμός χωροφυλακής. Είχε προηγηθεί (1946) η δεύτερη ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ που έκρινε ότι η εξοντωτική τρομοκρατία έπρεπε να αντιμετωπιστεί με μαζική λαϊκή αυτοάμυνα αλλά και με τα ίδια μέσα που χρησιμοποιούσαν οι δολοφόνοι. 

Από το ΜΥΡΟΒΛΗΤΗ στην ΠΥΡΣΟΓΙΑΝΝΗ χτυπιέται η φρουρά της υποδιεύθυνσης χωροφυλακής. Την παραμονή της επιχείρησης ο διοικητής υποδιεύθυνσης χωροφυλακής Κούρκουλας, με δύναμη 10 χωροφυλάκων περίπου επέδραμαν στην ΑΕΤΟΜΗΛΙΤΣΑ και άρπαξαν πολλά φορτία τυριού, βουτύρου, σφαχτά, φλοκάτες, κ. άλ. Πήρε μαζί του και 42 άνδρες και γυναίκες για να τους παρουσιάσει ως αντάρτες – αιχμαλώτους. Οι αντάρτες αποφασίζουν την απελευθέρωσή τους. Μετά την ολοκλήρωση της μάχης, η φρουρά εξουδετερώνεται, οι συλληφθέντες απελευθερώνονται και ο Κούρκουλας σκοτώνεται.


Στο ΣΚΑΛΟΧΩΡΙ που ανήκει στην επαρχία ΒΟΙΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ ύστερα από μάχη (μέσα Σεπτέμβρη 1946) ο σταθμός χωροφυλακής απεχώρησε και το χωριό παρέμεινε ανταρτοκρατούμενο. Σκοπός ήταν η διεύρυνση του ΓΡΑΜΜΟΥ προς το ΑΡΓΟΣ ΟΡΕΣΤΙΚΟ και προς τον ορεινό όγκο ΣΙΝΙΑΤΣΙΚΟ πέραν του ΑΛΙΑΚΜΟΝΟΣ  

Με το κτύπημα στο σταθμό χωροφυλακής ΣΚΑΛΟΧΩΡΙΟΥ απελευθερώνεται ο χώρος των ΚΑΣΤΑΝΟΧΩΡΙΩΝ.. Συγκρούσεις σημειώνονται στη θέση «ΚΟΠΑΝΤΣΕ».
Σκοπός είναι το ΝΕΣΤΟΡΙΟ και η διατήρηση ελεύθερης περιοχής που ορίζεται από χωριά: ΠΕΥΚΟ, ΓΛΥΚΟΝΕΡΙ, ΛΕΙΒΑΔΟΤΟΠΙ, ΜΥΡΟΒΛΗΤΗ, ΑΕΤΟΜΗΛΙΤΣΑ, ΓΡΑΜΜΟΣΤΑ, ΛΥΚΟΧΑΡΗ, ΚΟΤΥΛΗ, ΧΡΥΣΗ, ΠΕΥΚΟΦΥΤΟ.


18/10/1946 στα «ΚΑΛΥΒΙΑ ΧΑΤΖΑΡΑ» που βρίσκονται ΒΑ των ΑΡΕΝΩΝ δημιουργείται το αρχηγείου του ΓΡΑΜΜΟΥ με αρχηγό Γ. Γιαννούλη (θα εκτελεστεί το 1948 για τυχοδιωκτικές ενέργειες ως υπεύθυνος της διάλυσης 102 Ταξιρχίας του Δ.Σ. στις 15/8/1948) και υπαρχηγό τον Αχιλλέα Παπαϊωάννου. Έδρα του ήταν το ΚΑΣΤΑΝΟΦΥΤΟ. Την ίδια εποχή συγκροτούνται το αρχηγείο ΒΟΙΟΥ, το αρχηγείο Δ. Μακεδονίας και το γενικό αρχηγείο του ΔΣΕ με αρχηγό το Μάρκο Βαφειάδη. Το 1947 τα δύο αρχηγεία ΓΡΑΜΜΟΥ ΚΑΙ ΒΟΙΟΥ ενώνονται.  

Κατά τη διάρκεια που συγκροτούντα τα αρχηγεία  κτυπιέται ένα τάγμα που κινείτο από ΠΕΥΚΟ – ΠΕΥΚΟΦΥΤΟ – ΧΡΥΣΙΑ και ΗΠΕΙΡΟ. Εξασφαλίζονται έτσι τα νότα των ανταρτών του ΓΡΑΜΜΟΥ, εξασφαλίζονται οι δίοδοι εφοδιασμού από την Αλβανία και ανοίγουν οι δρόμοι προς την Ήπειρο για τη δημιουργία αντάρτικων ομάδων.
Ακολουθεί ελιγμός προς το ΠΕΥΚΟ.


Στο ΚΑΝΤΣΙΚΟ η χωροφυλακή εγκαταλείπει το σταθμό, εξουδετερώνονται τα παραμεθόρια φυλάκια στα σύνορα με την Αλβανία (Γενάρης 1947): ΤΡΙΛΟΦΟ, ΓΙΑΝΝΟΧΩΡΙ, ΣΛΗΜΝΙΤΣΑ, ΓΚΙΝΟΒΑ. Κτυπιέται μια διμοιρία του ΚΣ  στο ΜΟΝΟΠΥΛΟ.


Την Άνοιξη του 1947 γίνονται μάχες με ιδιαίτερη σκληρότητα και ένταση στις τοποθεσίες ΓΚΟΥΡΟΥΣΙΑ, ΧΑΡΟ (τρεις επονίτες πέφτουν από το βράχο, βρίσκουν οικτρό θάνατο για να μη συλληφθούν) και ΠΥΡΓΟ ΚΟΤΥΛΗΣ.

΄Όλα τα τμήματα των αντάρτικων δυνάμεων κινούνται προς το ΝΙΤΡΟΥΖΙ . Δέκα τάγματα συγκεντρώνονται γύρω από τα ΓΡΕΒΕΝΑ για να επιτεθούν στην Πόλη. Δύο τάγματα ελίσσονται προς  το ΒΙΤΣΙ διά μέσου του διαδρόμου: ΓΚΙΝΟΒΑ – ΑΛΕΒΙΤΣΑ – ΚΑΛΗ ΒΡΥΣΗ.

25/7/1947 Η μάχη των Γρεβενών, ήταν η πρώτη μάχη σε κατοικημένη περιοχή, κόστισε πολλές ανθρώπινες ζωές και από τα δύο μέρη, ο ΔΣΕ είχε 300 νεκρούς και τραυματίες, αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη ήττα του ΔΣΕ. Η μάχη ήταν άνιση. Ο ΔΣΕ δεν διέθετα τα απαιτούμενα οπλικά μέσα, είχε ένα πρόχειρο σχέδιο και έλλειψη συντονισμού. Ο ΚΣ διέθετε ισχυρή αμυντική οργάνωση και μεγάλη δύναμη πυρός. Ο ΔΣΕ αναζητούσε να προσδιορίσει τη μορφή του ένοπλου αγώνα: αντάρτικου η τακτικού. Εμφανίστηκαν επίσης οι πρώτες διαφοροποιήσεις μεταξύ κομματικών και στρατιωτικών στελεχών. Πολλά από τα τελευταία θα παραμεριστούν και θα διωχθούν όπως ο συνταγματάρχης Γιώργης Γιαννούλης (διοικητής του στρατηγείου Γράμμου  - Βοίου) που εκτελέστηκε στις 20/8/1948, χωρίς να δικαστεί από ανταρτοδικείο με την ανυπόστατη κατηγορία ότι "ήταν υπεύθυνος γιά τον αιφνιδιασμό στο ύψωμα της Μπάτρας". Το ορεινό ανάγλυφο των Γρεβενών έγινε πεδίο και επίκεντρο σκληρών αναμετρήσεων τόσο κατά της Εθνική Αντίσταση όσο και στα δίσεκτα χρόνια του εμφυλίου πολέμου.
Μνημείο Εθνικής Αντίστασης υπάρχει στο χωριό ΖΙΑΚΑ.

Έτσι ο ΓΡΑΜΜΟΣ εκκενώνεται – εγκαταλείπεται.  

Τρείς επιθέσεις του ΚΣ αποκρούονται:

1) 14-20/7/1947: ΑΜΜΟΥΔΑ – ΑΛΕΒΙΤΣΑ

2) 21/7/1947: επίθεση ΚΣ ΠΥΡΓΟ ΣΤΡΑΤΣΑΝΗΣ – ΚΑΜΕΝΙΚ – ΚΛΕΦΤΗ – ΠΟΛΙΑΝΑ

3) ΓΑΒΡΟΣ – ΛΕΥΚΑΔΙΑ- ΚΙΡΚΟΥΡΗ – ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ ΦΟΥΡΚΑΣ.


Μετά το τέλος των εαρινών επιχειρήσεων τα τμήματα  του ΔΣΕ συρρέουν ξανά στο ΓΡΑΜΜΟ.
Ο ΓΡΑΜΜΟΣ ανακαταλαμβάνεται. Οι δυνάμεις παίρνουν αμυντική διάταξη. Στο ΓΡΑΜΜΟ εγκαθίσταται το ΓΑ του ΔΣΕ, η προσωρινή κυβέρνηση και η ηγεσία του ΚΚΕ.


2/12/1947: αποφασίζεται ο σχηματισμός προσωρινής δημοκρατικής 
με προσφυγή στην ένοπλη πάλη. 

Το 1947 κλείνει με την αποτυχία της μάχης της ΚΟΝΙΤΣΑΣ, την αναδιοργάνωση του ΔΣΕ, που παίρνει μορφή τακτικού στρατού με ταξιαρχίες και μεραρχίες και την αποτυχία του ΚΣ με τις «εκκαθαρίσεις» και τις επιχειρήσεις στο ΓΡΑΜΜΟ.


Το 1948 η Χώρα περνάει στην αμερικάνικη επιρροή ταυτόχρονα με την αποχώρηση των εγγλέζων. Ο ΚΣ εκσυγχρονίζεται, αυξάνει τη δύναμή του, που είναι πολλαπλάσια των αντάρτικων δυνάμεων. Χρησιμοποιούν την αεροπορία και το πυροβολικό. Εφαρμόζουν το σχέδιο ΚΟΡΩΝΙΣ. Διαρκεί 70 ημέρες από 14 Ιουνίου μέχρι 21 Αυγούστου 1948. Χαρακτηρίζεται από τα σκληρότερα γεγονότα σε όλη τη διάρκεια του Εμφυλίου.

14/6/1948 το σχέδιο "Κορωνίς" προέβλεπ επίθεση από ανατολικά μέσο Νεστορίου και δυτικά μέσο Κόνιτσας. Ανατολικά η επίθεση αναχαιτίστηκε από το ΔΣΕ. Τα σχέδια αναπροσαρμόστηκαν και εκδηλώθηκε επίθεση δυτικά (Σμόλικας, κορυφή Κλέφτης) και από το κέντρο (Τάλλιαρος, Ταμπούρι). Ο ΔΣΕ ύστερα από σκληρές μάχες υποχωρεί.

Στους δύο στρατούς υπάρχουν διαφορετικά κίνητρα. Ο ΚΣ δεν έχει ηθικό έρεισμα. Οι στρατιώτες ήξεραν ότι πολεμούν για να εξυπηρετήσουν ξένα συμφέροντα διαφορετικά από τα συμφέροντα της Χώρας και του ελληνικού λαού.  


Με αντάρτικες τακτικές, ελιγμούς και χτυπήματα σε μικρά χρονικά διαστήματα ελέγχεται  ο Α. ΓΡΑΜΜΟΣ: ΑΜΜΟΥΔΑ – ΜΠΟΥΦΙ – ΑΛΕΒΙΤΣΑ.
Η 3η ορεινή ταξιαρχία έχει μεγάλες απώλειες. Ο ΚΣ σκοπεύει στον εγκλωβισμό των δυνάμεων του ΔΣΕ με τον έλεγχο των δύο άκρων: ΑΜΜΟΥΔΑ – ΑΛΕΒΙΤΣΑ, πιάσιμο των συνόρων και στη συνέχεια ΠΕΤΡΑ ΟΣΜΑΝ – ΓΚΟΥΜΠΕΛ από τη δεξιά κατεύθυνση και ΚΑΜΕΝΙΚ – ΓΚΟΛΙΟ – 2522 – ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ και ΓΚΟΥΜΠΕΛ από την αριστερή κατεύθυνση.

Ο ΔΣΕ βρίσκεται σε διάταξη άμυνας:
14Η ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ: ΑΜΜΟΥΔΑ, ΑΛΕΒΙΤΣΑ, ΝΙΚΟΛΕΡΙ, ΜΠΟΥΦΑ
πλέον ένα τάγμα  στα υψώματα της  ΚΡΥΑΣ ΒΡΥΣΗΣ και ένα δεύτερο τάγμα στα υψώματα ΛΑΓΓΑΣ (1241 μ).
107Η ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ: ΨΩΡΙΑΡΙΚΑ – ΛΕΥΚΑΔΙΑ,
102Η ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ: ΣΚΑΜΝΕΛΙ – ΜΙΤΣΙΚΕΛΙ – ΖΑΓΟΡΙΑ,
105Η ΤΑΞΙΑΑΡΧΙΑ: πρώτο τάγμα ΠΥΡΓΟ ΣΤΡΑΤΣΑΝΗΣ – ΓΚΟΡΙΤΣΑ, δεύτερο τάγμα: ΚΛΕΦΤΗ – ΠΟΛΙΑΝΑ, τρίτο τάγμα ΣΤΡΑΤΣΑΝΗ,
ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΣΗ ΝΕΟΛΑΙΑΣ: ΤΑΛΙΑΡΟ – ΣΑΡΜΑΤΖΗ – ΑΥΧΕΝΑΣ ΛΥΚΟΚΡΕΜΑΣΜΑ και ένα τάγμα στα υψώματα ΔΟΤΣΙΚΟΥ – ΒΕΡΒΕΡΑ – ΦΙΛΛΙΠΑΙΟΙ ΚΑΙ ΓΚΟΡΤΖΑ.

Αποθήκες ανεφοδιασμού βρισκόντουσαν σε υπόγειες αποθήκες στα χωριά ΓΡΑΜΜΟΣΤΑ, ΦΟΥΣΙΑ, ΠΑΛΗΟΧΩΡΙ, ΣΛΗΜΝΙΤΣΑ, ΔΕΣΚΑΤΗ.

Ορεινό χειρουργείο υπήρχε στη ΦΟΥΣΙΑ και νοσοκομείο στη χαράδρα ΓΡΟΠΑΤΣΑΠ, κοντά στα ερείπια ΒΕΡΤΕΝΙΚΗ.


16-20/6/1948 ο ΚΣ (XV μεραρχία, 6 τάγματα, 14 πυροβόλα και αεροπορία) προσπαθεί να διαρρήξει τη διάβαση ΑΛΕΒΙΤΣΑ - ΑΜΜΟΥΔΑ.
Η XV μεραρχία με την υποστήριξη της ΙΙ καθηλώθηκε.
Ο αρχηγός ΓΕΣ Γιαντζής ζητά τη χρήση βομβών ΝΑΠΑΛΜ. Ρίχτηκαν στην ΑΜΜΟΥΔΑ και ΑΛΕΒΙΤΣΑ (Δ. Μακεδονία).
Καταστράφηκαν δάση οξυάς.


1/8/1948 εξόρμησε της 75ης ταξιαρχίας του ΚΣ κατά του υψώματος ΚΛΕΦΤΗ. Το βράδυ της ίδιας ημέρας οι δυνάμεις του ΔΣΕ εξωθούνται πέραν του ΚΛΕΦΤΗ στις κορυφές του ΣΜΟΛΙΚΑ.

8/8/1948 το Α ΣΩΜΑ κυρίεψε ραγδαία το ΚΑΜΕΝΙΚ, ΤΗ ΚΑΣΤΑΝΙΑΝΗ, ΤΗ ΜΠΟΛΙΑΝΑ,

15/8/1948 η 102 ταξιαρχία του ΔΣΕ διαλύεται ύστερα από επιθέσεις του ΚΣ. Υπεύθυνος θεωρήθηκε ο διοικητής Γεώργιος Γιαννούλης ο οποίος με συνοπτικές διαδικασίες καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελεστηκε.

16,17/8/1948 ο κυβερνητικός στρατός έχει διεισδύσει στο ΝΔ τομέα του ΓΡΑΜΜΟΥ. ΄Εχει διεισδύσει ήδη στο εσωτερικό της διάταξης του ΔΣΕ στην τοποθεσία ΜΠΑΤΡΑ. ΄Εχει καταλάβει τους υψοδείκτες 2522, ΚΙΑΦΑ, ΧΑΛΙΚΙ, ΜΑΥΡΗ ΠΕΤΡΑ, ΚΑΤΩ ΑΡΕΝΕΣ. Στον Α. ΓΡΑΜΜΟ έχει πιάσει την ΑΛΕΒΙΤΣΑ.΄Όμως δεν αποπειράθηκε να πιάσει τη ΧΕΛΩΝΑ, ισχυρό και τελευταίο στήριγμα του ΔΣΕ για τον ελιγμό προς το ΒΙΤΣΙ.


20/8/1948 τμήματα του ΔΣΕ είχαν συγκεντρωθεί στη χαράδρα: ΠΑΛΗΟΧΩΡΙ – ΦΟΥΣΙΑΣ  και ΤΡΙΛΟΦΟΥ. Βρέθηκαν σε δύσκολη θέση και μέσω του υψώματος ΧΕΛΩΝΑΣ 10 – 12000 αντάρτες με ελαφρές απώλειες έφτασαν στο ΜΑΛΙ ΜΑΔΙ ΒΙΤΣΙΟΥ περνώντας από ΚΑΛΗ ΒΡΥΣΗ – ΔΙΠΟΤΑΜΙΑ – ΚΟΜΝΗΝΑΔΕΣ (21/8/1948).
Με τον ελιγμό από το ΓΡΑΜΜΟ στο ΒΙΤΣΙ (20,21/8/1948) καταρρέει ο προγραμματισμός του ΚΣ ανατρέπονται οι επιδιώξεις του για εγκλωβισμό και εξόντωση του ΔΣΕ.

Αμφισβητείται η οδός διαφυγής. Κατ΄ άλλους συγγραφείς πέρασαν απο τη διάβαση ΜΟΝΟΠΥΛΟ, δια μέσου του στενού παραμεθόριου δρόμου από ΚΑΛΗ ΒΡΥΣΗ σε ΚΟΜΝΗΝΑΔΕΣ.
Κατ΄ άλλους ο ΔΣΕ διέφυγε διά του αλβανικού εδάφους, για βρεθούν έτσι διά του ασφαλούς στο ΒΙΤΣΙ.


Οι 72 ημέρες μαχών και αυτών που ακολούθησαν στο ΜΑΛΙ ΜΑΔΙ (9 - 10/9/1948) παρ΄ολίγο να γίνουν η μοιραία αρχή για την κατάρρευση του ΚΣ όταν δύο τάγματα διαλύθηκα (508 και 509) και δύο ταξιαρχίες δέχτηκαν ορμητική επίθεση και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν πανικόβλητες τον ορεινό όγκο ΜΑΛΙ ΜΑΔΙ αφήνοντας πίσω τον οπλισμό τους. Έχει γραφεί ότι κυβερνητικές δυνάμεις με το πιστόλι στο χέρι εκτελούσαν στο δρόμο στρατιώτες και αξιωματικούς που έφευγαν. Αργότερα οι διοικήσεις των δύο ταξιαρχιών μαζί με τα επιτελεία τους εκτελέστηκαν. Ήταν η τελευταία νίκη του ΔΣΕ.
Ο ΔΣΕ δεν μπόρεσε να εκμεταλλευτεί το πλεονέκτημα του ελιγμού από το ΓΡΑΜΜΟ στο ΒΙΤΣΙ.


21/8/1948 τμήμα του ΚΣ καταλαμβάνει την ΚΙΑΦΑ – ΑΡΡΕΝΕΣ δηλ. όλη την κορυφογραμμή μέχρι ΓΚΟΥΠΕΛ δηλ τα σύνορα Αλβανίας – Ελλάδος.
Κατέρχεται προς ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ – ΠΕΤΡΑ ΟΣΜΑΝ πάνω από τη χαράδρα ΦΟΥΣΙΑ – ΤΡΙΛΟΦΟΥ – ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ όπου βρισκόντουσαν οι ταξιαρχίες του ΔΣΕ και το επιτελείο του ΓΑ του ΔΣΕ. Αν ο ΚΣ κατελάμβανε την ΠΕΤΡΑ ΟΣΜΑΝ θα βρισκόταν ακριβώς πάνω από την έδρα του ΓΑ. Αν γινόντουσαν αντιληπτοί θα μετέτρεπαν τις χαράδρες σε ένα μεγάλο νεκροταφείο του ΔΣΕ. Νόμιζαν ότι ο ΔΣΕ είχε μετακινηθεί προς την Αλβανία. Το ίδιο βράδυ ο ΚΣ πανηγύριζε την κατάληψη του ΓΡΑΜΜΟΥ. Οι δυνάμεις του ΔΣΕ κατέφυγαν στην Αλβανία (Μπουρέλι).  


Η μάχη του ΓΡΑΜΜΟΥ έληξε με νίκη του ΚΣ αλλά χωρίς αποφασιστικό αποτέλεσμα, εφ΄ όσον ο όγκος της οργανωμένης δύναμης ου ΔΣΕ δεν καταστράφηκε.

30/8/1948: Ο ΚΣ (5 ταξιαρχίες, 40 πυροβόλα και αεροπορική κάλυψη) εξαπέλυσε επίθεση που απέβλεβε στην κατάληψη του ΜΑΛΙ ΜΑΔΙ και ΜΠΟΥΤΣΙ. Συμπληρωματικα απέβλεπαν και στην κατάληψη των οροσειρών ΜΠΕΛΑ ΒΟΔΑ ΚΑΙ ΒΕΡΝΟΥ.

9-10/9/1948 αντεπίθεση του ΔΣΕ τα τάγματα 508 και 509 διαλύθηκαν και η 22η ταξιαρχία εγκατέλειψε τις θέσεις της. Δημιοργήθηκε πανικός. Οι διοικητές αντικαταστάθηκαν και δεκάδες καταδικάστηκαν από τα έκτατα στρατοδικεία για παραδειγματισμό.

10/9/1948 σφοδρή αντεπιθεση στο ΜΑΛΙ - ΜΑΔΙ. Καταλαμβάνεται το ύψωμα ΡΑΜΠΑΤΙΝΑ. Η 22η ταξιαρχία του ΚΣ δεν υπήρχε πλέον. Οι φυγάδες συνέρρεαν στην Καστοριά.

13/9/1948 Επίθεση του ΚΣ στην περιοχή Μουργκάνας. Η επιχείρηση υπήρξε εδαφικά επιτυχής. Αλλά ο Δ.Σ. διέφυγε και μετά 3 -ήμερη πορεία έφθασε στα Ζαγοροχώρια.

20/9/1948 Επίθεση στην Καστοριά του Δ.Σ. απέτυχε.
10/10/1948 Δυνάμεις του Β Σωματος του ΚΣ εξαπέλυσαν επίθεση στο Βίτσι. Η επίθεση αυτή απέτυχε.

16,17/10/1948: δυνάμεις καταδρομών καταλαμβάνουν την κορυφή Βίτσι, μικρής όμως στρατηγικης σημασίας.

10,11/11/1948 Ο ΚΣ κατέλαβε το Μπίκοβικ που δεσπόζει της Καστοριάς. Μετά 3- ήμερες συγκρούσεις ανακαταλήφθηκε την 14/11/1948 απο το Δ.Σ.

2/4/1949 Επανακατάληψη του Γράμμου. Καταλαμβάνονται από τον ΚΣ τα υψώματα: ΤΑΜΠΟΥΡΙ - ΓΥΦΤΙΣΣΑ - ΠΥΡΓΟΣ ΣΤΡΑΤΣΑΝΗ.
Οι επιχειρήσεις διήρκησαν από 2 μέχρι 25 Απριλίου 1949.

10-16/8/1949 Οι επιχειρήσεις στο Βίτσι είχαν λήξει.

25/8/1949 Εξόρμηση του ΚΣ.

27/8/1949 κατάληψη της διάβασης ΠΟΡΤΑ ΟΣΜΑΝ (ΚΎΡΙΑ ΠΎΛΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΓΡΑΜΜΟΥ - ΑΛΒΑΝΙΑΣ).
Την ίδια ημέρα έπεσε και το ΦΛΑΜΠΟΡΟ.

28/8/1949 άρχισε η υποχώρηση του Δ.Σ. υπό καταιγισμό εχθρικών πυρών προς την Αλβανία.

30/8/1949 Ο ΚΣ κατέλαβε την κορυφή ΚΑΜΕΝΙΚ και ΓΚΟΛΙΟ  και έπαψε κάθε αντίσταση. Ο ΔΣΕ αναδιπλώνεται στην Αλβανία. 

Στη Θεοτόκο του Γράμμου υπάρχει μουσείου του Δ.Σ. και Μνημείο Πεσόντων στη Λυκόρραχη.

Συνέπειες του Εμφυλίου:
- 14.000 νεκροί από την πλευρά του ΚΣ,
- 25.000     "         "     "       "         "   ΔΣΕ, πλέον εκτελέσεις, παρακρατικές δολοφονίες, δεκάδες χιλ. τραυματίες.
- 7.500  θανατικές καταδίκες με βάση το Γ Ψήφισμα και το Ν. 509.
- φυλακίσεις, εξορίες, προσφυγιά, "πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων"
- απαγόρευση πολιτικής δράσης του ΚΚΕ και των οργανώσεών του.

Η επισφράγιση της τραγωδίας ήλθε το Μάιο 1984 όταν έδωσαν τα χέρια, μπροστά στις κάμερες της RAI, ο Θρασύβουλος Τσακαλώτος και ο Μάρκος Βαφειάδης.  

Labels:

Friday, September 12, 2014

11 ΣΕΠΕΜΒΡΗ 1973, ΣΑΛΒΑΝΤΟΡ ΑΛΛΙΕΝΤΕ – SALVADOR ALLENDE. ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ

"Γνώριζε το έργο του Μάρξ και μέρος του έργου του Λένιν.
Δεν ήταν Μαρξιστής – Λενινιστής γιατί απέρριπτε θεμελιώδεις αρχές του Λενινισμού:
- το ρόλο μιάς μονοκομματικής κυβέρνησης
- αρνιόταν τη δικτατορία του προλεταριάτου.

Τι υιοθέτησε από το Μαρξισμό - Λενινισμό?
- την προσέγγιση των εργατών και των φτωχών
- την ιδέα της ισότητας.

Η φιλοσοφία του σημαδεύτηκε από τη Γαλλική Επανάσταση.
Πίστευε στις αρχές της.

Εμπνεόταν από πολλές πηγές.

Επηρέασε ιδιαίτερα τις ριζοσπαστικές ιδέες".


ΣΑΛΒΑΝΤΟΡ ΑΛΛΙΕΝΤΕ – SALVADOR ALLENDE.
Σκηνοθεσία: Πατρίτσιο Γκουσμάν
Χώρα: Χιλή


Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα δεδομένα, το μόνο πράγμα που απομένει για μένα είναι να πω στους εργάτες: δεν πρόκειται να παραιτηθώ! Ευρισκόμενος σε μια ιστορική μετάβαση, θα πληρώσω την πίστη του λαού με τη ζωή μου. Και τους λέω ότι είμαι βέβαιος ότι οι σπόροι που έχουμε φυτέψει στην καλή συνείδηση των χιλιάδων και χιλιάδων Χιλιανών δεν θα μείνουν συρρικνωμένοι για πάντα.


   Έχουν δύναμη και θα είναι σε θέση να μας εξουσιάζουν, αλλά οι κοινωνικές διεργασίες δεν μπορεί να εμποδιστούν ούτε από το έγκλημα, ούτε από τη δύναμη.
Η ιστορία είναι δική μας, και οι άνθρωποι κάνουν την ιστορία.

   Εργάτες της χώρας μου: Θέλω να σας ευχαριστήσω για την αφοσίωση που είχατε πάντα, την εμπιστοσύνη που εναποθέσατε σε έναν άνθρωπο που ήταν μόνο ένας διερμηνέας της μεγάλης λαχτάρας για τη δικαιοσύνη, ο οποίος έδωσε το λόγο του ότι θα σεβαστεί το Σύνταγμα και το νόμο και έκανε ακριβώς αυτό.

….
Να πηγαίνετε προς τα εμπρός γνωρίζοντας ότι, αργά ή γρήγορα, οι μεγάλες λεωφόροι θα ανοίξουν και πάλι και οι ελεύθεροι άνθρωποι θα περπατούν μέσα από αυτές για να χτίσουν μια καλύτερη κοινωνία.

   Ζήτω η Χιλή! Ζήτω οι άνθρωποι! Ζήτω οι εργαζόμενοι!



   Αυτά είναι τα τελευταία λόγια μου, και είμαι βέβαιος ότι η θυσία μου δεν θα είναι μάταια, είμαι βέβαιος ότι, τουλάχιστον, θα είναι ένα μάθημα ηθικής που θα τιμωρήσει το κακούργημα, τη δειλία και την προδοσία.

   Σαντιάγο της Χιλής, 11 Σεπτεμβρίου 1973»

Labels: