Thursday, September 25, 2014

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΟ ΓΡΑΜΜΟ

Ιερό βουνό ποτισμένο με αίμα και ιδρώτα από τα γεγονότα του εμφυλίου . Ενός πρωτοφανούς πολέμου σε αγριότητα και σκληρότητα. Σπίτια, σπηλιές, χαράδρες, χωριά αποτέλεσαν ορμητήρια μαχών και δράσεων για μια δημοκρατική Ελλάδα με κοινωνική δικαιοσύνη, ελεύθερη και ανεξάρτητη, για τιμωρία των δοσίλογων και των συνεργατών των κατακτητών, για την προστασία όσων κατέφευγαν στα βουνά για να αποφύγουν τις διώξεις παρακρατικών οργανώσεων, ταγματασφαλιτών, χωροφυλακής κ. ά.
Ο Γράμμος (2520) αποτελεί την κεφαλή της Πίνδου. Η γειτνίαση με την Αλβανία και η διεύρυνση του προς το ΒΟΙΟ, ΣΜΟΛΙΚΑ, ΗΠΕΙΡΟ, ΒΙΤΣΙ (βόρεια), ΜΟΥΡΓΚΑΝΑ (νότια) καθιστούν το Γράμμο μεγάλης στρατηγικής σημασίας βουνό. Εγκαταλείφθηκε υποχρεωτικά με το στρατιωτικό ελιγμό της 21/8/1948 του ΔΣΕ από το ΓΡΑΜΜΟ προς το ΒΙΤΣΙ. Είχε προηγηθεί ο στρατιωτικός ελιγμός του ΔΣΕ προς τον Ήπειρο το 1947 όταν ο ΚΣ είχε περικυκλώσει το ΓΡΑΜΜΟ. Επανακτήθηκε λίγους μήνες μετά. Η στρατηγικότητα του ΓΡΑΜΜΟΥ φάνηκε στις συγκρούσεις ΚΣ και ΔΣΕ (ΚΟΡΩΝΙΣ 1948). Η απώλεια του ΓΡΑΜΜΟΥ οδήγησε στην ήττα του κινήματος.

Το σχέδιο ΚΟΡΩΝΙΣ προέβλεπε επίθεση από ανατολικά μέσο Νεστορίου και δυτικά μέσω Κόνιτσας με σκοπό τον εγκλωβισμό του ΔΣ.


Τα πολεμικά γεγονότα αρχίζουν το Σεπτέμβρη του 1946 όταν μια ομάδα από το δύσβατο ΧΑΡΟ κτυπά μια διμοιρία του ΚΣ στο ΚΟΤΥΛΗ. Τρείς ημέρες  μετά (την ημέρα του δημοψηφίσματος 1/9/1946) χτυπιέται ο ΠΕΝΤΑΛΟΦΟΣ και εκδιώκεται ο σταθμός χωροφυλακής. Είχε προηγηθεί (1946) η δεύτερη ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ που έκρινε ότι η εξοντωτική τρομοκρατία έπρεπε να αντιμετωπιστεί με μαζική λαϊκή αυτοάμυνα αλλά και με τα ίδια μέσα που χρησιμοποιούσαν οι δολοφόνοι. 

Από το ΜΥΡΟΒΛΗΤΗ στην ΠΥΡΣΟΓΙΑΝΝΗ χτυπιέται η φρουρά της υποδιεύθυνσης χωροφυλακής. Την παραμονή της επιχείρησης ο διοικητής υποδιεύθυνσης χωροφυλακής Κούρκουλας, με δύναμη 10 χωροφυλάκων περίπου επέδραμαν στην ΑΕΤΟΜΗΛΙΤΣΑ και άρπαξαν πολλά φορτία τυριού, βουτύρου, σφαχτά, φλοκάτες, κ. άλ. Πήρε μαζί του και 42 άνδρες και γυναίκες για να τους παρουσιάσει ως αντάρτες – αιχμαλώτους. Οι αντάρτες αποφασίζουν την απελευθέρωσή τους. Μετά την ολοκλήρωση της μάχης, η φρουρά εξουδετερώνεται, οι συλληφθέντες απελευθερώνονται και ο Κούρκουλας σκοτώνεται.


Στο ΣΚΑΛΟΧΩΡΙ που ανήκει στην επαρχία ΒΟΙΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ ύστερα από μάχη (μέσα Σεπτέμβρη 1946) ο σταθμός χωροφυλακής απεχώρησε και το χωριό παρέμεινε ανταρτοκρατούμενο. Σκοπός ήταν η διεύρυνση του ΓΡΑΜΜΟΥ προς το ΑΡΓΟΣ ΟΡΕΣΤΙΚΟ και προς τον ορεινό όγκο ΣΙΝΙΑΤΣΙΚΟ πέραν του ΑΛΙΑΚΜΟΝΟΣ  

Με το κτύπημα στο σταθμό χωροφυλακής ΣΚΑΛΟΧΩΡΙΟΥ απελευθερώνεται ο χώρος των ΚΑΣΤΑΝΟΧΩΡΙΩΝ.. Συγκρούσεις σημειώνονται στη θέση «ΚΟΠΑΝΤΣΕ».
Σκοπός είναι το ΝΕΣΤΟΡΙΟ και η διατήρηση ελεύθερης περιοχής που ορίζεται από χωριά: ΠΕΥΚΟ, ΓΛΥΚΟΝΕΡΙ, ΛΕΙΒΑΔΟΤΟΠΙ, ΜΥΡΟΒΛΗΤΗ, ΑΕΤΟΜΗΛΙΤΣΑ, ΓΡΑΜΜΟΣΤΑ, ΛΥΚΟΧΑΡΗ, ΚΟΤΥΛΗ, ΧΡΥΣΗ, ΠΕΥΚΟΦΥΤΟ.


18/10/1946 στα «ΚΑΛΥΒΙΑ ΧΑΤΖΑΡΑ» που βρίσκονται ΒΑ των ΑΡΕΝΩΝ δημιουργείται το αρχηγείου του ΓΡΑΜΜΟΥ με αρχηγό Γ. Γιαννούλη (θα εκτελεστεί το 1948 για τυχοδιωκτικές ενέργειες ως υπεύθυνος της διάλυσης 102 Ταξιρχίας του Δ.Σ. στις 15/8/1948) και υπαρχηγό τον Αχιλλέα Παπαϊωάννου. Έδρα του ήταν το ΚΑΣΤΑΝΟΦΥΤΟ. Την ίδια εποχή συγκροτούνται το αρχηγείο ΒΟΙΟΥ, το αρχηγείο Δ. Μακεδονίας και το γενικό αρχηγείο του ΔΣΕ με αρχηγό το Μάρκο Βαφειάδη. Το 1947 τα δύο αρχηγεία ΓΡΑΜΜΟΥ ΚΑΙ ΒΟΙΟΥ ενώνονται.  

Κατά τη διάρκεια που συγκροτούντα τα αρχηγεία  κτυπιέται ένα τάγμα που κινείτο από ΠΕΥΚΟ – ΠΕΥΚΟΦΥΤΟ – ΧΡΥΣΙΑ και ΗΠΕΙΡΟ. Εξασφαλίζονται έτσι τα νότα των ανταρτών του ΓΡΑΜΜΟΥ, εξασφαλίζονται οι δίοδοι εφοδιασμού από την Αλβανία και ανοίγουν οι δρόμοι προς την Ήπειρο για τη δημιουργία αντάρτικων ομάδων.
Ακολουθεί ελιγμός προς το ΠΕΥΚΟ.


Στο ΚΑΝΤΣΙΚΟ η χωροφυλακή εγκαταλείπει το σταθμό, εξουδετερώνονται τα παραμεθόρια φυλάκια στα σύνορα με την Αλβανία (Γενάρης 1947): ΤΡΙΛΟΦΟ, ΓΙΑΝΝΟΧΩΡΙ, ΣΛΗΜΝΙΤΣΑ, ΓΚΙΝΟΒΑ. Κτυπιέται μια διμοιρία του ΚΣ  στο ΜΟΝΟΠΥΛΟ.


Την Άνοιξη του 1947 γίνονται μάχες με ιδιαίτερη σκληρότητα και ένταση στις τοποθεσίες ΓΚΟΥΡΟΥΣΙΑ, ΧΑΡΟ (τρεις επονίτες πέφτουν από το βράχο, βρίσκουν οικτρό θάνατο για να μη συλληφθούν) και ΠΥΡΓΟ ΚΟΤΥΛΗΣ.

΄Όλα τα τμήματα των αντάρτικων δυνάμεων κινούνται προς το ΝΙΤΡΟΥΖΙ . Δέκα τάγματα συγκεντρώνονται γύρω από τα ΓΡΕΒΕΝΑ για να επιτεθούν στην Πόλη. Δύο τάγματα ελίσσονται προς  το ΒΙΤΣΙ διά μέσου του διαδρόμου: ΓΚΙΝΟΒΑ – ΑΛΕΒΙΤΣΑ – ΚΑΛΗ ΒΡΥΣΗ.

25/7/1947 Η μάχη των Γρεβενών, ήταν η πρώτη μάχη σε κατοικημένη περιοχή, κόστισε πολλές ανθρώπινες ζωές και από τα δύο μέρη, ο ΔΣΕ είχε 300 νεκρούς και τραυματίες, αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη ήττα του ΔΣΕ. Η μάχη ήταν άνιση. Ο ΔΣΕ δεν διέθετα τα απαιτούμενα οπλικά μέσα, είχε ένα πρόχειρο σχέδιο και έλλειψη συντονισμού. Ο ΚΣ διέθετε ισχυρή αμυντική οργάνωση και μεγάλη δύναμη πυρός. Ο ΔΣΕ αναζητούσε να προσδιορίσει τη μορφή του ένοπλου αγώνα: αντάρτικου η τακτικού. Εμφανίστηκαν επίσης οι πρώτες διαφοροποιήσεις μεταξύ κομματικών και στρατιωτικών στελεχών. Πολλά από τα τελευταία θα παραμεριστούν και θα διωχθούν όπως ο συνταγματάρχης Γιώργης Γιαννούλης (διοικητής του στρατηγείου Γράμμου  - Βοίου) που εκτελέστηκε στις 20/8/1948, χωρίς να δικαστεί από ανταρτοδικείο με την ανυπόστατη κατηγορία ότι "ήταν υπεύθυνος γιά τον αιφνιδιασμό στο ύψωμα της Μπάτρας". Το ορεινό ανάγλυφο των Γρεβενών έγινε πεδίο και επίκεντρο σκληρών αναμετρήσεων τόσο κατά της Εθνική Αντίσταση όσο και στα δίσεκτα χρόνια του εμφυλίου πολέμου.
Μνημείο Εθνικής Αντίστασης υπάρχει στο χωριό ΖΙΑΚΑ.

Έτσι ο ΓΡΑΜΜΟΣ εκκενώνεται – εγκαταλείπεται.  

Τρείς επιθέσεις του ΚΣ αποκρούονται:

1) 14-20/7/1947: ΑΜΜΟΥΔΑ – ΑΛΕΒΙΤΣΑ

2) 21/7/1947: επίθεση ΚΣ ΠΥΡΓΟ ΣΤΡΑΤΣΑΝΗΣ – ΚΑΜΕΝΙΚ – ΚΛΕΦΤΗ – ΠΟΛΙΑΝΑ

3) ΓΑΒΡΟΣ – ΛΕΥΚΑΔΙΑ- ΚΙΡΚΟΥΡΗ – ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ ΦΟΥΡΚΑΣ.


Μετά το τέλος των εαρινών επιχειρήσεων τα τμήματα  του ΔΣΕ συρρέουν ξανά στο ΓΡΑΜΜΟ.
Ο ΓΡΑΜΜΟΣ ανακαταλαμβάνεται. Οι δυνάμεις παίρνουν αμυντική διάταξη. Στο ΓΡΑΜΜΟ εγκαθίσταται το ΓΑ του ΔΣΕ, η προσωρινή κυβέρνηση και η ηγεσία του ΚΚΕ.


2/12/1947: αποφασίζεται ο σχηματισμός προσωρινής δημοκρατικής 
με προσφυγή στην ένοπλη πάλη. 

Το 1947 κλείνει με την αποτυχία της μάχης της ΚΟΝΙΤΣΑΣ, την αναδιοργάνωση του ΔΣΕ, που παίρνει μορφή τακτικού στρατού με ταξιαρχίες και μεραρχίες και την αποτυχία του ΚΣ με τις «εκκαθαρίσεις» και τις επιχειρήσεις στο ΓΡΑΜΜΟ.


Το 1948 η Χώρα περνάει στην αμερικάνικη επιρροή ταυτόχρονα με την αποχώρηση των εγγλέζων. Ο ΚΣ εκσυγχρονίζεται, αυξάνει τη δύναμή του, που είναι πολλαπλάσια των αντάρτικων δυνάμεων. Χρησιμοποιούν την αεροπορία και το πυροβολικό. Εφαρμόζουν το σχέδιο ΚΟΡΩΝΙΣ. Διαρκεί 70 ημέρες από 14 Ιουνίου μέχρι 21 Αυγούστου 1948. Χαρακτηρίζεται από τα σκληρότερα γεγονότα σε όλη τη διάρκεια του Εμφυλίου.

14/6/1948 το σχέδιο "Κορωνίς" προέβλεπ επίθεση από ανατολικά μέσο Νεστορίου και δυτικά μέσο Κόνιτσας. Ανατολικά η επίθεση αναχαιτίστηκε από το ΔΣΕ. Τα σχέδια αναπροσαρμόστηκαν και εκδηλώθηκε επίθεση δυτικά (Σμόλικας, κορυφή Κλέφτης) και από το κέντρο (Τάλλιαρος, Ταμπούρι). Ο ΔΣΕ ύστερα από σκληρές μάχες υποχωρεί.

Στους δύο στρατούς υπάρχουν διαφορετικά κίνητρα. Ο ΚΣ δεν έχει ηθικό έρεισμα. Οι στρατιώτες ήξεραν ότι πολεμούν για να εξυπηρετήσουν ξένα συμφέροντα διαφορετικά από τα συμφέροντα της Χώρας και του ελληνικού λαού.  


Με αντάρτικες τακτικές, ελιγμούς και χτυπήματα σε μικρά χρονικά διαστήματα ελέγχεται  ο Α. ΓΡΑΜΜΟΣ: ΑΜΜΟΥΔΑ – ΜΠΟΥΦΙ – ΑΛΕΒΙΤΣΑ.
Η 3η ορεινή ταξιαρχία έχει μεγάλες απώλειες. Ο ΚΣ σκοπεύει στον εγκλωβισμό των δυνάμεων του ΔΣΕ με τον έλεγχο των δύο άκρων: ΑΜΜΟΥΔΑ – ΑΛΕΒΙΤΣΑ, πιάσιμο των συνόρων και στη συνέχεια ΠΕΤΡΑ ΟΣΜΑΝ – ΓΚΟΥΜΠΕΛ από τη δεξιά κατεύθυνση και ΚΑΜΕΝΙΚ – ΓΚΟΛΙΟ – 2522 – ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ και ΓΚΟΥΜΠΕΛ από την αριστερή κατεύθυνση.

Ο ΔΣΕ βρίσκεται σε διάταξη άμυνας:
14Η ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ: ΑΜΜΟΥΔΑ, ΑΛΕΒΙΤΣΑ, ΝΙΚΟΛΕΡΙ, ΜΠΟΥΦΑ
πλέον ένα τάγμα  στα υψώματα της  ΚΡΥΑΣ ΒΡΥΣΗΣ και ένα δεύτερο τάγμα στα υψώματα ΛΑΓΓΑΣ (1241 μ).
107Η ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ: ΨΩΡΙΑΡΙΚΑ – ΛΕΥΚΑΔΙΑ,
102Η ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ: ΣΚΑΜΝΕΛΙ – ΜΙΤΣΙΚΕΛΙ – ΖΑΓΟΡΙΑ,
105Η ΤΑΞΙΑΑΡΧΙΑ: πρώτο τάγμα ΠΥΡΓΟ ΣΤΡΑΤΣΑΝΗΣ – ΓΚΟΡΙΤΣΑ, δεύτερο τάγμα: ΚΛΕΦΤΗ – ΠΟΛΙΑΝΑ, τρίτο τάγμα ΣΤΡΑΤΣΑΝΗ,
ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΣΗ ΝΕΟΛΑΙΑΣ: ΤΑΛΙΑΡΟ – ΣΑΡΜΑΤΖΗ – ΑΥΧΕΝΑΣ ΛΥΚΟΚΡΕΜΑΣΜΑ και ένα τάγμα στα υψώματα ΔΟΤΣΙΚΟΥ – ΒΕΡΒΕΡΑ – ΦΙΛΛΙΠΑΙΟΙ ΚΑΙ ΓΚΟΡΤΖΑ.

Αποθήκες ανεφοδιασμού βρισκόντουσαν σε υπόγειες αποθήκες στα χωριά ΓΡΑΜΜΟΣΤΑ, ΦΟΥΣΙΑ, ΠΑΛΗΟΧΩΡΙ, ΣΛΗΜΝΙΤΣΑ, ΔΕΣΚΑΤΗ.

Ορεινό χειρουργείο υπήρχε στη ΦΟΥΣΙΑ και νοσοκομείο στη χαράδρα ΓΡΟΠΑΤΣΑΠ, κοντά στα ερείπια ΒΕΡΤΕΝΙΚΗ.


16-20/6/1948 ο ΚΣ (XV μεραρχία, 6 τάγματα, 14 πυροβόλα και αεροπορία) προσπαθεί να διαρρήξει τη διάβαση ΑΛΕΒΙΤΣΑ - ΑΜΜΟΥΔΑ.
Η XV μεραρχία με την υποστήριξη της ΙΙ καθηλώθηκε.
Ο αρχηγός ΓΕΣ Γιαντζής ζητά τη χρήση βομβών ΝΑΠΑΛΜ. Ρίχτηκαν στην ΑΜΜΟΥΔΑ και ΑΛΕΒΙΤΣΑ (Δ. Μακεδονία).
Καταστράφηκαν δάση οξυάς.


1/8/1948 εξόρμησε της 75ης ταξιαρχίας του ΚΣ κατά του υψώματος ΚΛΕΦΤΗ. Το βράδυ της ίδιας ημέρας οι δυνάμεις του ΔΣΕ εξωθούνται πέραν του ΚΛΕΦΤΗ στις κορυφές του ΣΜΟΛΙΚΑ.

8/8/1948 το Α ΣΩΜΑ κυρίεψε ραγδαία το ΚΑΜΕΝΙΚ, ΤΗ ΚΑΣΤΑΝΙΑΝΗ, ΤΗ ΜΠΟΛΙΑΝΑ,

15/8/1948 η 102 ταξιαρχία του ΔΣΕ διαλύεται ύστερα από επιθέσεις του ΚΣ. Υπεύθυνος θεωρήθηκε ο διοικητής Γεώργιος Γιαννούλης ο οποίος με συνοπτικές διαδικασίες καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελεστηκε.

16,17/8/1948 ο κυβερνητικός στρατός έχει διεισδύσει στο ΝΔ τομέα του ΓΡΑΜΜΟΥ. ΄Εχει διεισδύσει ήδη στο εσωτερικό της διάταξης του ΔΣΕ στην τοποθεσία ΜΠΑΤΡΑ. ΄Εχει καταλάβει τους υψοδείκτες 2522, ΚΙΑΦΑ, ΧΑΛΙΚΙ, ΜΑΥΡΗ ΠΕΤΡΑ, ΚΑΤΩ ΑΡΕΝΕΣ. Στον Α. ΓΡΑΜΜΟ έχει πιάσει την ΑΛΕΒΙΤΣΑ.΄Όμως δεν αποπειράθηκε να πιάσει τη ΧΕΛΩΝΑ, ισχυρό και τελευταίο στήριγμα του ΔΣΕ για τον ελιγμό προς το ΒΙΤΣΙ.


20/8/1948 τμήματα του ΔΣΕ είχαν συγκεντρωθεί στη χαράδρα: ΠΑΛΗΟΧΩΡΙ – ΦΟΥΣΙΑΣ  και ΤΡΙΛΟΦΟΥ. Βρέθηκαν σε δύσκολη θέση και μέσω του υψώματος ΧΕΛΩΝΑΣ 10 – 12000 αντάρτες με ελαφρές απώλειες έφτασαν στο ΜΑΛΙ ΜΑΔΙ ΒΙΤΣΙΟΥ περνώντας από ΚΑΛΗ ΒΡΥΣΗ – ΔΙΠΟΤΑΜΙΑ – ΚΟΜΝΗΝΑΔΕΣ (21/8/1948).
Με τον ελιγμό από το ΓΡΑΜΜΟ στο ΒΙΤΣΙ (20,21/8/1948) καταρρέει ο προγραμματισμός του ΚΣ ανατρέπονται οι επιδιώξεις του για εγκλωβισμό και εξόντωση του ΔΣΕ.

Αμφισβητείται η οδός διαφυγής. Κατ΄ άλλους συγγραφείς πέρασαν απο τη διάβαση ΜΟΝΟΠΥΛΟ, δια μέσου του στενού παραμεθόριου δρόμου από ΚΑΛΗ ΒΡΥΣΗ σε ΚΟΜΝΗΝΑΔΕΣ.
Κατ΄ άλλους ο ΔΣΕ διέφυγε διά του αλβανικού εδάφους, για βρεθούν έτσι διά του ασφαλούς στο ΒΙΤΣΙ.


Οι 72 ημέρες μαχών και αυτών που ακολούθησαν στο ΜΑΛΙ ΜΑΔΙ (9 - 10/9/1948) παρ΄ολίγο να γίνουν η μοιραία αρχή για την κατάρρευση του ΚΣ όταν δύο τάγματα διαλύθηκα (508 και 509) και δύο ταξιαρχίες δέχτηκαν ορμητική επίθεση και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν πανικόβλητες τον ορεινό όγκο ΜΑΛΙ ΜΑΔΙ αφήνοντας πίσω τον οπλισμό τους. Έχει γραφεί ότι κυβερνητικές δυνάμεις με το πιστόλι στο χέρι εκτελούσαν στο δρόμο στρατιώτες και αξιωματικούς που έφευγαν. Αργότερα οι διοικήσεις των δύο ταξιαρχιών μαζί με τα επιτελεία τους εκτελέστηκαν. Ήταν η τελευταία νίκη του ΔΣΕ.
Ο ΔΣΕ δεν μπόρεσε να εκμεταλλευτεί το πλεονέκτημα του ελιγμού από το ΓΡΑΜΜΟ στο ΒΙΤΣΙ.


21/8/1948 τμήμα του ΚΣ καταλαμβάνει την ΚΙΑΦΑ – ΑΡΡΕΝΕΣ δηλ. όλη την κορυφογραμμή μέχρι ΓΚΟΥΠΕΛ δηλ τα σύνορα Αλβανίας – Ελλάδος.
Κατέρχεται προς ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ – ΠΕΤΡΑ ΟΣΜΑΝ πάνω από τη χαράδρα ΦΟΥΣΙΑ – ΤΡΙΛΟΦΟΥ – ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ όπου βρισκόντουσαν οι ταξιαρχίες του ΔΣΕ και το επιτελείο του ΓΑ του ΔΣΕ. Αν ο ΚΣ κατελάμβανε την ΠΕΤΡΑ ΟΣΜΑΝ θα βρισκόταν ακριβώς πάνω από την έδρα του ΓΑ. Αν γινόντουσαν αντιληπτοί θα μετέτρεπαν τις χαράδρες σε ένα μεγάλο νεκροταφείο του ΔΣΕ. Νόμιζαν ότι ο ΔΣΕ είχε μετακινηθεί προς την Αλβανία. Το ίδιο βράδυ ο ΚΣ πανηγύριζε την κατάληψη του ΓΡΑΜΜΟΥ. Οι δυνάμεις του ΔΣΕ κατέφυγαν στην Αλβανία (Μπουρέλι).  


Η μάχη του ΓΡΑΜΜΟΥ έληξε με νίκη του ΚΣ αλλά χωρίς αποφασιστικό αποτέλεσμα, εφ΄ όσον ο όγκος της οργανωμένης δύναμης ου ΔΣΕ δεν καταστράφηκε.

30/8/1948: Ο ΚΣ (5 ταξιαρχίες, 40 πυροβόλα και αεροπορική κάλυψη) εξαπέλυσε επίθεση που απέβλεβε στην κατάληψη του ΜΑΛΙ ΜΑΔΙ και ΜΠΟΥΤΣΙ. Συμπληρωματικα απέβλεπαν και στην κατάληψη των οροσειρών ΜΠΕΛΑ ΒΟΔΑ ΚΑΙ ΒΕΡΝΟΥ.

9-10/9/1948 αντεπίθεση του ΔΣΕ τα τάγματα 508 και 509 διαλύθηκαν και η 22η ταξιαρχία εγκατέλειψε τις θέσεις της. Δημιοργήθηκε πανικός. Οι διοικητές αντικαταστάθηκαν και δεκάδες καταδικάστηκαν από τα έκτατα στρατοδικεία για παραδειγματισμό.

10/9/1948 σφοδρή αντεπιθεση στο ΜΑΛΙ - ΜΑΔΙ. Καταλαμβάνεται το ύψωμα ΡΑΜΠΑΤΙΝΑ. Η 22η ταξιαρχία του ΚΣ δεν υπήρχε πλέον. Οι φυγάδες συνέρρεαν στην Καστοριά.

13/9/1948 Επίθεση του ΚΣ στην περιοχή Μουργκάνας. Η επιχείρηση υπήρξε εδαφικά επιτυχής. Αλλά ο Δ.Σ. διέφυγε και μετά 3 -ήμερη πορεία έφθασε στα Ζαγοροχώρια.

20/9/1948 Επίθεση στην Καστοριά του Δ.Σ. απέτυχε.
10/10/1948 Δυνάμεις του Β Σωματος του ΚΣ εξαπέλυσαν επίθεση στο Βίτσι. Η επίθεση αυτή απέτυχε.

16,17/10/1948: δυνάμεις καταδρομών καταλαμβάνουν την κορυφή Βίτσι, μικρής όμως στρατηγικης σημασίας.

10,11/11/1948 Ο ΚΣ κατέλαβε το Μπίκοβικ που δεσπόζει της Καστοριάς. Μετά 3- ήμερες συγκρούσεις ανακαταλήφθηκε την 14/11/1948 απο το Δ.Σ.

2/4/1949 Επανακατάληψη του Γράμμου. Καταλαμβάνονται από τον ΚΣ τα υψώματα: ΤΑΜΠΟΥΡΙ - ΓΥΦΤΙΣΣΑ - ΠΥΡΓΟΣ ΣΤΡΑΤΣΑΝΗ.
Οι επιχειρήσεις διήρκησαν από 2 μέχρι 25 Απριλίου 1949.

10-16/8/1949 Οι επιχειρήσεις στο Βίτσι είχαν λήξει.

25/8/1949 Εξόρμηση του ΚΣ.

27/8/1949 κατάληψη της διάβασης ΠΟΡΤΑ ΟΣΜΑΝ (ΚΎΡΙΑ ΠΎΛΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΓΡΑΜΜΟΥ - ΑΛΒΑΝΙΑΣ).
Την ίδια ημέρα έπεσε και το ΦΛΑΜΠΟΡΟ.

28/8/1949 άρχισε η υποχώρηση του Δ.Σ. υπό καταιγισμό εχθρικών πυρών προς την Αλβανία.

30/8/1949 Ο ΚΣ κατέλαβε την κορυφή ΚΑΜΕΝΙΚ και ΓΚΟΛΙΟ  και έπαψε κάθε αντίσταση. Ο ΔΣΕ αναδιπλώνεται στην Αλβανία. 

Στη Θεοτόκο του Γράμμου υπάρχει μουσείου του Δ.Σ. και Μνημείο Πεσόντων στη Λυκόρραχη.

Συνέπειες του Εμφυλίου:
- 14.000 νεκροί από την πλευρά του ΚΣ,
- 25.000     "         "     "       "         "   ΔΣΕ, πλέον εκτελέσεις, παρακρατικές δολοφονίες, δεκάδες χιλ. τραυματίες.
- 7.500  θανατικές καταδίκες με βάση το Γ Ψήφισμα και το Ν. 509.
- φυλακίσεις, εξορίες, προσφυγιά, "πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων"
- απαγόρευση πολιτικής δράσης του ΚΚΕ και των οργανώσεών του.

Η επισφράγιση της τραγωδίας ήλθε το Μάιο 1984 όταν έδωσαν τα χέρια, μπροστά στις κάμερες της RAI, ο Θρασύβουλος Τσακαλώτος και ο Μάρκος Βαφειάδης.  

Labels:

0 Comments:

Post a Comment

Subscribe to Post Comments [Atom]

<< Home