ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΙ

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ: 341- 270

Η φιλοσοφία του υπηρετεί τη ζωή με σκοπό να φέρει τη γαλήνη και την ευτυχία.
Ανακάλυψε τον περιορισμό που υπάρχει στις ανθρώπινες επιθυμίες και μίλησε για την απαξίωσε των μάταιων η κενών (μη φυσικών ούτε αναγκαίων) επιθυμιών.
Επαινούσε την αυτάρκεια.
Υποστήριζε ότι:
- σκοπός της ζωής είναι η ευδαιμονία,
- αιτία των πράξεων η έμφυτη επιθυμία γιά ηδονή,
- η ψυχή δεν μπορεί να υπάρξει ανεξάρτητη από το σώμα,
- όλες οι αισθήσεις είναι αληθινές,
- «η αίσθηση δεν είναι αποκλειστική ιδιότητα της ψυχής αλλά της ένωσης σαρκός και ψυχής»,
- ο νούς είναι όργανο του σώματος,
- η γνώση θεμελιώνεται με την εμπειρία, αποκτάται με τις ασθήσεις και κατανοείται από το νού,
- την ύπαρξη κενού και ατόμων

Πίστευε στην απειρότητα του κόσμου.
Βρισκόταν σε αντίθεση με τους Πλατωνιστές και τους Στωικούς (ηθική).
Απέρριπτε τις διακρίσεις.
Εκφραζόταν με βαθιά στοργή για τους φίλους και οπαδούς του.
Θεωρούσε:-πραγματική πηγή της γνώσης τις αισθήσεις και
- κριτήρια της αλήθειας τις αντιλήψεις των αισθήσεων, τα αισθήματα, τις έννοιες (προλήψεις) και τα συναισθήματα (πάθη).
- ύψιστο αγαθό την «αταραξία».
Eπικέντρωνε το ενδιαφέρον του στο άτομο (όπως όλες οι μετά αριστοτελικές σχολές σκέψης).
Οικοδόμησε το δικό του φιλοσοφικό σύστημα.
Συγκρούστηκε με κάθε έννοια αναγκαιότητας.
Δίδασκε ότι:- η ευδαιμονία επιτυγχάνεται με την "αταραξία" και την επιδίωξη ψυχικής γαλήνης και σωματικής υγείας, με απελευθέρωση του ανθρώπου από προκαταλήψεις και εμβάθυνση στους νόμους της φύσης,
- σκοπός των πράξεων του ανθρώπου είναι η ηδονή.
- κριτήριο επιλογής των αγαθών είναι η επίτευξη της "αταραξίας",
- ο κόσμος δημιουργήθηκε, εξελίχτηκε και βρίσκεται στη σημερινή κατάσταση χωρίς θεία παρέμβαση,
- τίποτα δεν γεννιέται από το μη ον
"πρώτον μεν ότι ουθέν γίνεται εκ του μη όντος"
Επιστολή προς Ηρόδοτον

Αρνιόταν την επέμβαση των θεών στις υποθέσεις του κόσμου, έπαιρνε σαν αφετηρία την αιωνιότητα της ύλης.

Eπηρέασε όχι μόνο τη ζωή και τη σκέψη Ελλήνων και Ρωμαίων αλλά και εκείνων που ήρθαν σε επαφή με τον πολιτισμό τους η ήταν υπό την κυριαρχία τους.
- συνέγραψε 300 κυλίνδρους- «Περί φύσεως» 37 βιβλία- «Περί ατόμων και κενού»- «Περί έρωτος»- «Επιτομή των προς τους φυσικούς»- «Προς τους Μεγαρικούς»- «Διαπορίαι»- «Κύριαι δόξαι»- «Επικούρου προσφώνησις»- «Περί αιρέσεων και φυγών»- «Διαθήκη»- «Μητρόδωρος» 5 βιβλία- «Περί τέλους»- «Περί κριτηρίων η Κανών»- «Χαιρέδημος»- «Περί θεών»- «Περί οσιότητος»- «Ηγισιάναξ»- «Περί βίων» 4 βιβλία- «Περί δικαιοπραγίας»- «Νεοκλής προς Θεμίσταν»- «Συμπόσιον»- «Ευρύλοχος προς Μητρόδωρο»- «Περί οράν»- «Περί της εν τω ατόμω γωνίας»- «Περί αφής»- «Περί ειμαρμένης»- «Περί παθών δόξαι προς Τιμοκράτην»- «Προγνωστικόν»- «Προτρεπτικός»- «Περί ειδώλων»- «Περί φαντασίας»- «Αριστόβουλος»- «Περί μουσικής»- «Περί δικαιοσύνης και των άλλων αρετών»- «Περί δώρων και χάριτος» - «Πολυμήδης»- «Τιμοκράτης» 3 βιβλία- «Αντίδωρος» 2 βιβλία- «Περί νόσων δόξαι προς Μϊθρην»- «Καλλιστόλας»- «Περί βασιλείας»- «Αναξιμένης»- «Επιστολαί».

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΙ

Συνέδεσαν τον υλισμό με τους δημοκρατικούς και τον ιδεαλισμό με την αριστοκρατία.
Υποστήριζαν τη λογική χρησιμοποίηση των αισθησιακών απολαύσεων και δίδασκαν για την τάση του ανθρώπου να γίνει ευδαίμων.
”την ηδονήν αρχήν και τέλος λέγομεν είναι του μακαρίως ζην”,
”ηδέως ζην» αλλά και
«φρονίμως και καλώς και δικαίως διάγειν»,
πως οι θεοί δεν ασχολούνται με τα ανθρώπινα, δεν υπάρχει μεταθανάτια ζωή, ούτε αναταμοιβή για του ενάρετους, ούτε αιώνια τιμωρία για τους κακούς.

Θεωρούσαν ύψιστο αγαθό την ψυχική γαλήνη και τους θεούς ως πρότυπα προς μίμηση.
Επεδίωκαν να απαλλάξουν τον άνθρωπο από το φόβο των θεών, του θανάτου, της ασθένειας, του πόνου και της μη ικανοποίησης των επιθυμιών .
”άφοβον ο θεός αναίσθητον ο θάνατος ΄ και τ΄ αγαθόν μεν εύκτητον, το δε δεινόν ευεκκαρτέρητον”.
Αμφισβητούσαν την πρόνοια των θεών και το ενδιαφέρον των θεών για τους ανθρώπους.
”πάντων αγαθών αδώρητοί τε και αμέτοχοι»”οι θεοί δεν δέχονται δώρα δεν δίνουν δώρα”.

Κρατήθηκαν μακριά από μάταιες φιλοδοξίες.
Δεν απέδιδαν την οργάνωση του κόσμου σε ένα θείο δημιουργό.
Υποστήριζαν τον τυχαίο σχηματισμό των ουράνιων σωμάτων και την ύπαρξη των θεών (ως υλικών όντων).
Στόχευαν στην αναμόρφωση των θεών, διέκριναν την πόλη και τη θρησκεία και δεν πίστευαν στους θεούς της Πόλης.
Έδωσαν εξηγήσεις για το πώς μπορούμε να σκεφτόμαστε κατά βούληση αλλά και για το πώς λειτουργεί η μνήμη.
Χρησιμοποίησαν την ποίηση ως μέσο έκφρασης φιλοσοφικών ιδεών.

”Ήθελαν να πείσουν για την αξία ενός συγκεκριμένου τρόπου ζωής στον οποίο κυριαρχεί η βεβαιότητα ότι όλες οι μη φυσικές επιθυμίες οφείλονται σε πλάνη και θα έπρεπε να εξαλειφθούν”.

Aνατράφηκαν με την ελληνική πνευματική παράδοση και αντιστάθηκαν στο σκοταδισμό που χρακτηρίζει την πίστη σε λατρείες "συναισθηματικών μυστηριακών θρησκειών".
Μίλησαν πρώτοι γιά την εξέλιξη των ειδών.
Λουκρήτιος, Περί Φύσεως των Πραγματων.
Εγραφαν επιγραμματικά γιά να μπορούν να γίνουν περισσότερο κατανοητές οι φιλοσοφικές τους απόψεις αλλά και γιά να απομνημονεύονται ευκολότερα.
Κήπος:
- αγοράστηκε το 306
- η σχολή του Επίκουρου και των επικούρειων,
- ζούσαν εκεί με απλότητα και εγκράτεια κατά το πρότυπο του ιδρυτού,
- συζητούσαν, διάβαζαν και έγραφαν,
- δεν υπήρχαν κύκλοι μαθημάτων και υποχρεωτικές οικ. εισφορές,
- ενισχύονταν οικονομικά από πωλήσεις βιβλίων, χορηγίες
- εξασφάλιζε το πλαίσιο για την ανάπτυξη φιλίας. Η φιλία ήταν πνευματικός δεσμός του Κήπου,
- υπήρχε συμμετοχή ατόμων από όλες τις κοινωνικές τάξεις και όλων των μορφωτικών επιπέδων.
- φυγή από την καθημερινότητα προκειμένου να ζήσει, να υπάρξει, να αποσυρθει στο δικό του κόσμο, όπου θα επιτύχει την αταραξία ως αποτέλεσμα όχι ενός ληθάργου αλλά μιάς ύψιστης πνευματικης καλλιέργειας.

Ηδονή:
- η έλλειψη σωματικού η ψυχικού πόνου,
- η απόκλιση από την οδύνη,
- αρχή και σκοπός της ευτυχισμένης ζωής,
- στοιχείο του ευδαίμονος βίου,
- “πρωταρχικό έμφυτο αγαθό”,
- σκοπός της ύπαρξης,
- αντικείμενο κάθε επιθυμίας,
- θεμελιακό είδος συναισθημάτων που προκαλούνται από την ικανοποίηση επιθυμιών, πόθων, ορμών.
- του κορμιού (σαρκική απόλαυση) η του μυαλού,
- ευχαρίστηση, «αταραξία», αγαλλίαση.
- η βάση της Επικούρειας Φιλοσοφίας

”λάθε βιώσας”:- αποχή από τη δημόσια ζωή (σε περιόδους παρακμής, ίσως από την αντιπαλότητα, το φανατισμό, τη διαπλοκή και τις υποκριτικές ανθρώπινες σχέσεις στις μέρες μας),
- ζήσε τη ζωή σου με διακριτικό τρόπο, απαρατήρητα, παράμερα, έχε αθόρυβη ζωή, διαφύλαξε την ψυχική σου γαλήνη.

Μητρόδωρος, 330-277, Λάμψακα
Ο πρώτος μετά τον επίκουρο.
- «Περί ευγενείας»- «Προς τους ιατρούς» 3 βιβλία- «Περί αισθήσεων»- «Προς Τιμοκράτην»- «Περί μεγαλοψυχίας»- «Περί της Επικούρου αρρωστείας»- «Προς τους διαλεκτικούς»- «Προς τους σοφιστάς» 9 βιβλία»- «Περί της επί σοφίαν πορείας»- «Περί της μεταβολής»- «Περί πλούτου»- «Προς Δημόκριτο».
Πολύαινος, Λάμψακα, Μαθηματικός
Ερμαρχος: 271-240, Μυτιλήνη- «Επιστολικά περί Εμπεδοκλέους» 22 βιβλία- «Περί των μαθημάτων»- «Προς Πλάτωνα»- «Προς Αριστοτέλη».
Λεοντεύς, Λάμψακα, σύζυγος Θεμίστα, ο γιός τους υπήρξε επικούρειος.
Πολύστρατος: 240 -210, διάδοχος του ΄Ερμαρχου.

Διονύσιος: 210 – 180
Βασιλείδης 180 – 150 - στροφή του Κήπου στα μαθηματικά
Θέσπις
Απολλλόδωρος – Κηποτύραννος: 150 – 120
- έγραψε 400 βιβλία και τη βιογραφία του Επίκουρου
Ζήνων 120 – 78 »Περί θεών»»Περί ευσεβείας»
Δημήτριος Λάκωνας 120 – 90 - «Περί ρητορικής»- «Περί γεωμετρίας»- «Προς Πολυαίνου απορίας»- «Περί τινων συζητηθέντων κατά δίαιταν»
Κολώτης, Λάμψακα
Ιδομενέας, Λάμψακα
Διογένης, Ταρσός- «Διαλεκτές Διαλέξεις»
Ωρίων
Φαίδρος, 10ς αιών
- «Περί θεών»
Το αντιγράφουν ο Κικέρων –De natura deorum- και
ο Φιλόδημος «Περί ευσεβείας»
Σίρων
Πάτρων
Φιλόδημος - Μαθητής του Ζήνωνα - «Περί οργής» - «Περί παρρησίας» Aναφέρεται στο εκπαιδευτικό σύστημα. Διορθώνει δεν κατευθύνει την προσωπικότητα. Δεν εκθέτει το μαθητή. - Ανάμεσα στους 1800 παπύρους – κυλίνδρους του Herculanum – Ηράκλειου σημαντικό μέρος ανήκει στο Φιλόδημο.

Νεοκλής, Χαιρέδημος, Αριστόβουλος - αδελφοί του Επίκουρου
Ηρόδοτος (ατομική φυσική)
Πυθοκλής (ουράνια φαινόμενα)
Μενοικέας ( επιστολή με περιεχόμενο παραίνεση στη φιλοσοφία)-
τρείς επιστολές.

Νικάνωρ
Αμυνόμαχος
Φιλοκράτους
Τιμοκράτης Δημητρίου
- κληρονόμοι και εκτελεστές της διαθήκης του Επίκουρου.
Μιθρής
Μύς- δούλος

Η Λεόντιον
Μαμμάριον
Ηδεία
Ερώτιον
Νικίδιον
Δημηλάτα- εταίρες
Στον Κήπο δεν υπήρχαν διακρίσεις ανάμεσα σε ελεύθερους και σκλάβους αλλά και ανάμεσα σε γυναίκες (εταίρες ή όχι).

Ηγησιάναξ Κολοφώνιος
- επιστολή επίκουρου
Ανάξαρχος
- επιστολή Μητρόδωρου
Ζηνοκράτης

Κινέας:
- σύμβουλος του Πύρρου
Διονύσιος ο Μεταθέμενος (3ος αιώνας)
Διογένης Λαέρτιος
- «Συναγωγή των Δογμάτων»

Λουκρήτιος:
”The rerum natura”
Tantum religio potuit suadere malorum I. 101

Kικέρων: 106 – 43
O αξιολογότερος ρήτορας και πεζογράφος της Ρώμης. Μορφώθηκε από Έλληνες δασκάλους σε Αθήνα και Ρώμη.
De finibus
De legibus
De natura deorum
Τusculanae disputationes
In pisonen
Eπικούρειος αρχικά. Αποτελεί πηγή για τον Επίκουρο και τους Επικούρειους μέσα από την κριτική του και τα συγγράμματά του.

Τίτος Πομπώνιος
Αττικός Ρωμαίος
Επικούρειος, στενός φίλος του Κικέρωνα.

Διογένης Οινόανδας (2ο αιώνα)
"Πηγή ευδαιμονιας είναι η διάθεσής μας "
"... το καφάλαιον της ευδαιμονίας ή διάθεσις ής ημείς κύριοι".

Οράτιος
- Σάτιρα
Σενέκας 4-65
Ρωμαίος πολιτικός και φιλόσοφος, «στωικός».Παιδαγωγός του Νέρωνα, τον σκότωσε στην έξαψή του.
Φιλικοί προς τον Κήπο:
Μένανδρος – Γλυκέρα
Spinoza 1632 – 1677
”Θεολογικοπολιτική πραγματεία” ”Hθική” (δημοσιεύτηκε μετά το θάνατό του)
Νεύτων
Βολταίρος
Ντιντερό
Μάρξ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1) ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ
Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΟΨΗ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ
ΕΣΤΙΑ

2) Ο ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΙ Η ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ
ΝΙΚΟΣ ΨΥΡΟΥΚΗΣ
ΑΙΓΑΙΟΝ – ΚΟΥΚΚΙΔΑ

3) λάθε βιώσας
Η επικούρεια τέχνη του ευ ζην
ΧΑΡΗΣ ΛΥΤΑΣ
ΚΕΔΡΟΣ

4) ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ
ΚΕΙΜΕΝΑ – ΠΗΓΕΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΖΗΝ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
Εισαγωγή: D.S. Hutchinson
Eπιμέλεια: Γ. Αβραμίδης

5) Ο ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ στον 21ο ΑΙΩΝΑ
ERIC ANDERSON
ΘΥΡΑΘΕΝ

6) Η ΦΙΛOΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ
ΑΤΟΜΑ ΗΔΟΝΗ ΑΡΕΤΗ
Α. ΚΟΕΝ
ΘΥΡΑΘΕΝ

7) ΤΟ ΠΙΣΤΕΒΩ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ
Βenjamin Farrington
καλβος

8) Ο ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΘΕΟΙ ΤΟΥ
A. J. FESTUGIERE
Θύραθεν ΕΚΔΟΣΕΙΣ

9) Η ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΣΤΩΙΚΟΙ, ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΙ, ΣΚΕΠΤΙΚΟΙ
Α.Α. LONG
MIET

10) ΣΤΩΙΚΟΙ, ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΙ και ΣΚΕΠΤΙΚΟΙ
ΜΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
R.W. SHARPLES
ΘΥΡΑΘΕΝ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

11) ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
Διδακτορική διατριβή
ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ
Εισαγωγή, μετάφραση, υπομνηματισμός
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΓΝΩΣΗ»

11A) O MAΡΞ της εξέγερσης στον Κήπο του ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Α. ΧΡΥΣΗΣ
ΓΚΟΒΟΣΤΗ

11Β)ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ
ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ και ΔΙΑΦΟΡΕΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ
ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ

12)Michel Onfray
Traite d΄ atheologie Grasset et Fasquelle 2005

13)ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ
ΟΙ ΕΠΤΑ ΣΟΦΟΙ
της αρχαιοτητας
ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

14) Οι τρείς επιστολές
ΣΤΟΝ ΗΡΟΔΟΤΟ, ΣΤΟΝ ΠΥΘΟΚΛΗ, ΣΤΟΝ ΜΕΝΟΙΚΕΑ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ15) ΝΙΚΟΣ ΜΟΥΛΑΚΑΚΗΣ- Κύριαι Δόξαι
- Επικούρου Προσφώνησης
- Επιστολή προς Μενοικέα
- Διογένης Λαέρτιος Βίος Επικούρου
επικαιρότητα

16) Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΜΟΥ
Ο ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ
-Ιστορική νουβέλα-
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΡΑΘΕΝ
ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΒΡΕΘΕΙ

1) Voula Tsouna
”The Ethics of Philodemus”
”Philodemus”

2) Γ, Ζωγραφίδης
Επίκουρος, ηθική
Εξάντας 1991

3) Π. Ροδάκης
Διογένης Λαέρτιος,
Επίκουρος
Λιβάνη 1993

4) Paul Nizan
Tρεις μεγάλοι στοχαστές της αρχαιότητας: Δημόκριτος, Επίκουρος, Λουκρήτιος
μετ. Γ. Βιστάκης
Αθήνα 1954

Αν κάποιος φθάσει ως εδώ ας στείλει σχετικούς τίτλους βιβλίων και που θα βρεθούν.