ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ: ΧΑΜΕΝΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ?

1955 – 1956: ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – ΣΧΕΔΙΟ ΧΑΡΝΤΙΓΚ

4/10/1955: Στο ξενοδοχείο «Λήδρα Παλλάς» της Λευκωσίας γίνεται η πρώτη συνάντηση Μακαρίου – Χάρντιγκ. Ακολουθούν άλλες επτά.
Στη συνάντηση αυτή ο Μακάριος εγκαταλείπει τη θέση για άμεση Ένωση, δέχεται μεταβατικό σύνταγμα αυτοκυβερνήσεως μετά τη λειτουργία του οποίου η Μ. Βρεταννία θα δεχόταν θέσεις περί αυτοδιάθεσης στην Κύπρο.
Το Μακάριο ανησυχούσαν:
- η άρνηση της βρεταννικής κυβέρνησης να δώσει εκ των προτέρων αμνηστία σε όλους τους καταδικασθέντες αγωνιστές,
- το γεγονός ότι περιλάμβανε στον τομέα εσωτερικής ασφάλειας θέματα εκπαιδευτικά, διοικητικά, οικονομικά γενικά ο κυβερνήτης θα μπορούσε ν α υπεισέρχεται σε όλους τους τομείς διοίκησης,
- το ότι η τελική λύση του θέματος θα έπρεπε κατ ανάγκη να είναι συναρτημένη με τα συμφέροντα και τις συμμαχικές υποχρεώσεις της Μ. Βρεταννίας.
Οι προτάσεις – σχέδιο Χάρντινγκ θεωρείται από πολλούς μια χαμένη ευκαιρία γιατί:
- μια εξελικτική πορεία των συνταγματικών θεσμών θα οδηγούσε σε ανεξαρτησία,
- δεν είχε ακόμη υπεισέλθει στο κυπριακό ζήτημα ο τουρκικός παράγοντας.
Η κυβέρνηση Καραμανλή αρνήθηκε να αναλάβει την ευθύνη μίας καλύτερης λύσης του Κυπριακού παρά την επιθυμία του Μακαρίου και τις πιέσεις των Άγγλων.
Δέχτηκε όμως αργότερα μία πολύ χειρότερη λύση (Συμφωνία Ζυρίχης – Λονδίνου)

1964 Ιούλιος: Σχέδιο Ντην Ατσεσον
Ο Αμερικάνος διπλωμάτης (και Υπ. Εξ. ΗΠΑ 1949- 1953) Ντην Ατσεσον υποβάλει δύο διαδοχικά σχέδια. Μιλούν για διχοτόμηση – διπλή ένωση. Απορρίπτονται από το Μακάριο αλλά και από τους Τούρκους γιατί οι Τούρκοι έχουν ήδη διαμορφώσει τη στρατηγική τους για έλεγχο της Κύπρου.
Επιστολή Τζόνσον στον Παπανδρέου, τον καλεί για εφαρμογή του σχεδίου Ατσεσον.Το σχέδιο Ατσεσον παρέμεινε μυστικό.
Από πληροφορίες που είχαν διαρρεύσει προβλεπόταν:
- διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας,
-το μεγαλύτερο τμήμα της Κύπρου θα ενσωματωνότανε στην Ελλάδα και το υπόλοιπο στην Τουρκί (1)α,
- θέμα Καστελόριζου.
Η κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου, είχε αποδεχτεί το σχέδιο Ατσεσον, καθοδήγησε και χρηματοδότησε τη συνωμοτική δράση του Γρίβα (Αρχηγός ΕΛΔΥΚ – ανασυγκρότηση της Εθνοφρουράς) στην Κύπρο και με σκοπό την εφαρμογή του σχεδίου προκαλώντας διχασμό (Μακαριακούς – Γριβικούς).
Συνδέουν την πτώση της κυβέρνησης της Ενώσεως Κέντρου με την αποτυχία εφαρμογής του σχεδίου Ντην Ατσεσον.
(1) Στην Τουρκία θα παρέμενε στρατιωτική βάση που θα καταλάμβανε το 5% της Κύπρου.

Σχέδιο Αναν 2002 - 2004
Hταν μια λύση. Ήταν μια κακή λύση ίσως, ήταν όμως μια βάση διαλόγου. Νομιμοποιούσε το καθεστώς εδαφικής κατοχής από τους Τούρκους σε μικρότερο ποσοστό και προέβλεπε «θεσμική κατοχή» στο υπόλοιπο τμήμα.
Αποκαλύφτηκαν όμως οι υποκριτές που μιλούσαν για απομάκρυνση του τουρκικού στρατού ως να μη γνώριζαν την ύπαρξη άλλων στρατευμάτων στο Νησί.
Oμως έδινε λύση για μια βαθμιαία επανασύνδεση δύο λαών που είχαν ζήσει πολλά χρόνια με εχθρικές σχέσεις.
Είχε ως βάση τη συμφωνία 4 σημείων Μακαρίου – Ντενκτάς (1970).
Προέβλεπε δικοινοτική ομοσπονδία (ομοσπονδιακή επανένωση) απορρίπτοντας την Τουρκική επιδίωξη της Ομοσπονδίας δηλ. τη δημιουργία δύο ξεχωριστών κρατών με διεθνή προσωπικότητα.
Η Τουρκία δεχόταν και δέχτηκε την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ χωρίς αντιδράσεις και την ανατροπή των τετελεσμένων του 1974. Οδηγούσε την Τουρκία σε ένα δρόμο χωρίς επιστροφή.

LINKS

ΚΥΠΡΟΣ: ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ